Alergik w szkole

Oto 14 porad dla rodziców szkolnego alergika.

1. Jeśli u Twojego dziecka jest zdiagnozowana alergia, dostarcz do szkoły zaświadczenie lekarskie z rozpoznaniem, zaleceniami i wykazem uczulających alergenów. Podaj listę leków, które dziecko przyjmuje, poinformuj, jakich sytuacji i pokarmów musi unikać. Porozmawiaj z wychowawcą i pielęgniarką szkolną. Przedstaw rzeczowo temat alergii. Nawiązanie współpracy z nauczycielami czy dyrekcją szkoły jest w interesie rodziców – ma służyć wsparciu dziecka i umożliwić mu jak najlepsze funkcjonowanie w szkole.
2. Długie i częste nieobecności mogą nagromadzić szereg zaległości, a w ślad za nimi idą słabsze oceny i niższa samoocena dziecka. Staraj się na bieżąco wspierać je w zdobywaniu materiałów do nadrobienia, a w razie konieczności postaraj się o zajęcia indywidualne. Wskazane jest, aby nauczanie indywidualne trwało jak najkrócej. Wsparcie ze strony rówieśników w tym czasie jest również ważne. Ułatwi powrót do szkoły i klasy.
3. Częsta nieobecność lub indywidualny tok nauczania mogą osłabić relacje z rówieśnikami. W dobie mediów społecznościowych, powszechnie używanych telefonów komórkowych, komunikatorów głosowych i Internetu utrzymanie kontaktów z rówieśnikami może nie wydawać się już takim problemem. Nie zmienia to faktu, że interakcja bezpośrednia i uczestniczenie w zespołowych zajęciach budują relacje i są dzieciom potrzebne. Warto zwrócić na to uwagę.
4. Alergicy, astmatycy czy dzieci z atopowym zapaleniem skóry nie zawsze mogą uczestniczyć w lekcjach wychowania fizycznego, ponieważ są narażone na duszności lub zaostrzenie zmian skórnych. Porozmawiaj z nauczycielem o indywidualnym podejściu do zajęć. Na pewno są ćwiczenia, które dziecko może zamiennie wykonywać. Całkowite wykluczenie z zajęć sportowych (choć czasem bywa konieczne) wcale nie wpływa pozytywnie na stan zdrowia alergika. Zajęcia na basenie u dzieci uczulonych na zarodniki grzybów mogą powodować zaostrzenie kataru, duszności i zapalenia spojówek. Chlorowana woda może podrażnić zmienioną chorobowo skórę. Dzieci z AZS najczęściej nie mogą chodzić na basen. Jednak w przypadku poprawy stanu skóry warto rozważyć udział w takich zajęciach.
5. Zielone szkoły i wycieczki szkolne odbywają się najczęściej w okresie najsilniejszego pylenia drzew i traw, a to utrudnia uczulonym dzieciom uczestniczenie w takich wyjazdach. Jako rodzice alergików, atopików i dzieci z różnymi ograniczeniami w diecie musimy angażować się w życie szkoły, możemy na przykład zaproponować jesienne wyjazdy klasowe, mieć wpływ na dobór ośrodka i miejsce wypoczynku. Nauczyciele i inni rodzice najczęściej po prostu nie mają świadomości ograniczeń alergików.
6. Dużym problemem podczas takich szkolnych wyjazdów, zwłaszcza dla dzieci z alergią pokarmową, są posiłki. Rodzice często na własną rękę organizują odpowiednie dania bez alergenów. Jednak jest już wiele ośrodków czy hoteli, które są w stanie zapewnić posiłki dzieciom na diecie eliminacyjnej. Wymaga to oczywiście zaangażowania ze strony rodzica i wychowawcy.
7. Dzieci z atopowym zapaleniem skóry mogą czuć się zawstydzone, gorsze, skrępowane swoim wyglądem. W okresie zaostrzenia objawów mają widoczne zmiany skórne, ogniska zapalne, które niejednokrotnie są niemile komentowane przez rówieśników. Zdrowe dzieci mogą się nawet bać zmian skórnych, myśląc, że są zaraźliwe. Niezrozumienie problemu jest najczęściej głównym powodem ich złośliwości i agresji. Pomocne będzie wyjaśnienie (np. na lekcji wychowawczej) problemów dzieci z alergią, tak by pozostali uczniowie zrozumieli, z jakimi dolegliwościami psychofizycznymi borykają się ich koledzy. Trzeba kształtować postawy empatyczne u uczniów. Spotkanie edukacyjne warto także przeprowadzić z rodzicami, angażując np. pielęgniarkę szkolną, lekarza lub inny autorytet z zakresu alergii.
8. W okresie dużego nasilenia pylenia roślin, co zazwyczaj ma miejsce w ostatnich miesiącach roku szkolnego, dzieci alergiczne mają problemy z koncentracją. Mogą być mniej zdolne do wypełniania swoich obowiązków szkolnych czy domowych. Przede wszystkim to my, rodzice powinniśmy okazywać im wtedy zrozumienie.
9. Przyjmowane przez alergików leki często powodują senność lub rozdrażnienie. Oddziałując na ośrodkowy układ nerwowy, wpływają negatywnie także na kondycję intelektualną. Nieświadomy nauczyciel nie łączy tych objawów z alergią. Poinformuj go o aktualnym stanie zdrowia dziecka, o ubocznych skutkach zażywanych leków, wyjaśnij, dlaczego zachowanie dziecka odbiega od normy i oczekuj wyrozumiałości. Czasem wystarczy, że wychowawca przeznaczy więcej czasu na wykonanie zadania lub pozwoli podejść do klasówki w innym terminie.
10. Układ immunologiczny człowieka jest powiązany z układem nerwowym. Uczniowie z alergią bywają więc niespokojni, nieuważni, mają wolniejsze tempo pracy, kręcą się w ławkach, a to nie zawsze jest właściwie odbierane przez nauczycieli. Naszym obowiązkiem jako rodziców jest wymagać, by dzieci z problemami alergicznymi traktowano także ze zrozumieniem i empatią. Należy więc dążyć do ścisłej współpracy lekarza opiekującego się dzieckiem, rodziców, nauczycieli i pedagogów szkolnych. Takie współdziałanie sprawi, że jakość życia alergika w szkole nie będzie odbiegać od jakości życia jego rówieśników.
11. Konieczność przyjmowania leków czy smarowania skóry w szkole jest dla dzieci najczęściej krępująca, może nawet powodować obniżenie poczucia własnej wartości („jestem chory, więc gorszy, inny”). W tej sytuacji sprawdzi się ustalenie z nauczycielem, że w trakcie lekcji uczeń może wychodzić do łazienki, aby nieobserwowany przez rówieśników mógł spokojnie wykonać czynności pielęgnacyjne. Świąd skóry nasila się podczas aktywności fizycznej, a także w czasie odpytywania czy klasówki (w związku ze stresem). Spocona skóra swędzi bardziej, a dziecko czuje się tym skrępowane. Z kolei nocny świąd nie pozwala spać, przyczyniając się do zmęczenia, co powoduje frustrację i napięcie. Stres ma bardzo zły wpływ na stan skóry i koło się zamyka. Jako rodzice musimy szukać rozwiązań tego problemu, np. poprzez refleksoterapię, zajęcia wyciszające. W okresach naprawdę trudnych nie bójmy się zwolnić dziecka z zajęć szkolnych, wyjechać np. nad morze, zmienić otoczenie, by dać mu na chwilę zapomnieć o dolegliwościach.
12. Choroba osłabia aktywność fizyczną i intelektualną. Wiele dzieci odczuwa bóle głowy, stawów, męczący katar, problemy z oddychaniem. Czują się przy tym zmęczone nauką, hałasem i wysiłkiem. Nasilenie tych objawów występuje zwykle pod koniec roku szkolnego, gdy uczniowie zdają egzaminy końcowe i uzyskują oceny podsumowujące rok. Sukcesy edukacyjne i społeczne wzmacniają poczucie ich własnej wartości. Pamiętajmy jednak, by nie narzucać dzieciom wysiłku przerastającego ich możliwości. Zwróćmy uwagę, aby nasze zaangażowanie i ambicje nie przyniosły więcej szkody niż pożytku.
13. Jako rodzice dzieci przewlekle chorych często bywamy nadopiekuńczy, a czasem nieumiejętnie okazujemy swoje uczucia i źle przekazujemy informacje. W konsekwencji u dziecka może dojść do utrwalenia postawy lękowej oraz negatywnego obrazu choroby i jej skutków. Może to także wpływać negatywnie na postrzeganie samego siebie, niższe poczucie własnej wartości i odnalezienie się w grupie rówieśniczej. Z drugiej strony rozkładanie nad alergikiem parasola ochronnego może przyczynić się do odczuwania przez niego swojej wyjątkowości z uwagi na chorobę i być niewłaściwie wykorzystywane, np. w walce o dodatkowe przywileje. Warto skorzystać z porad specjalisty psychologa lub wziąć udział w warsztatach psychoedukacyjnych dla dzieci i rodziców, by w swojej trosce o dziecko nie wyrządzić mu krzywdy.
14. Chcemy dla dziecka jak najlepiej, jednak nasza postawa wobec szkoły może być często odbierana jako roszczeniowa. Wynika ona z troski i obaw związanych z funkcjonowaniem naszych dzieci w nie zawsze sprzyjającym środowisku.

Musimy dążyć do tego, by uznano nas za partnerów we wspólnej sprawie, co z pewnością przyczyni się do owocnej współpracy służącej dobru dziecka i szkoły. Materiał pochodzi z książki „Mama Alergika Gotuje. Z Dziećmi. Dania na jesień i zimę”.