Bób

Ma działanie antynowotworowe i odkwaszające organizm. Zawiera sporą ilość błonnika pokarmowego, co sprawia, że staje się idealnym warzywem dla osób dbających o szczupłą sylwetkę.

Bób to jedna z najstarszych roślin uprawnych, znana już w czasach prehistorycznych. Oprócz białka, dostarcza organizmowi dużą ilość węglowodanów, cennych witamin B1, B2, C, prowitaminy A oraz składniki mineralne: wapń, fosfor, żelazo, magnez, cynk. Ze względu na dużą ilość pełnowartościowego białka o wysokiej wartości biologicznej może być ciekawym zamiennikiem białka pochodzenia zwierzęcego. Dostarcza zestaw wszystkich niezbędnych aminokwasów, także egzogennych, których organizm nie może syntetyzować samodzielnie i muszą być dostarczane z pożywieniem. W 100 g ugotowanego bobu znajduje się prawie 8 g białka. Osoby z chorobami sercowo-naczyniowymi powinny ograniczyć spożycie białka pochodzenia zwierzęcego i nasyconych kwasów tłuszczowych i zastąpić je białkiem pochodzenia roślinnego. Bób jest skarbnicą żelaza, niezbędnego w produkcji erytrocytów i hemoglobiny, zapobiega anemii i niedokrwistości. Zawiera także kwas foliowy, który wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia i obniża poziom homocysteiny. Rozpuszczalny błonnik pokarmowy pomaga zredukować poziom „złego” cholesterolu LDL we krwi i reguluje ciśnienie. Ma zdolność wiązania kwasów żółciowych w jelicie grubym, dzięki czemu obniża poziom cholesterolu. Fasola fava ma niską zawartość sodu i pomaga usunąć nadmiar tłuszczu osadzającego się na tętnicach.

Bób jest bogatym źródłem kwasu foliowego. Według Instytutu Żywności i Żywienia, przyszła mama powinna spożywać dziennie minimum 400 mg tego pierwiastka. Wzmacnia układ nerwowy i układ sercowo-naczyniowy. Zapobiega wystąpieniu ciężkich wad cewy nerwowej u płodu. W 100 g świeżych ziaren bobu znajdziemy 423 mg witaminy B9, co stanowi aż 106% dziennego zapotrzebowania na kwas foliowy. Bób ma wysoki indeks glikemiczny, więc kobiety z cukrzycą ciążową powinny ograniczyć spożycie tego warzywa. Fasola fava jest rośliną ciężkostrawną. Często kobietom w ciąży towarzyszą dolegliwości gastryczne takie jak zgaga, mdłości, wymioty, wówczas powinny szukać alternatywnych źródeł tej witaminy. Wszystko jednak zależy od indywidualnego stanu zdrowia przyszłej mamy, gdy bowiem nie ma kłopotów trawiennych, to przeciwskazania do spożywania bobu nie mają racji bytu. Podczas laktacji spożywanie fasoli fava jest także niewskazane z uwagi na silne działanie gazotwórcze tego warzywa

Dzięki dużej zawartości białka i znikomej ilości tłuszczu fasola fava jest sprzymierzeńcem odchudzania. Jest niskokaloryczna – surowa zawiera tylko 66 kcal w 100 g, gotowana 110 kcal. Dodatkowym walorem bobu w diecie odchudzającej jest duża ilość rozpuszczalnego błonnika pokarmowego, który stanowi istotny składnik diety odchudzającej. Błonnik spowalnia wchłanianie węglowodanów, usuwa szkodliwe produkty przemiany materii i substancje toksyczne z organizmu. Zapewnia na dłużej uczucie sytości. Poprawia perystaltykę jelit, zapobiega zaparciom i chroni przed nowotworami układu pokarmowego. Glukoza – w trakcie jedzenia obu – uwalnia się stopniowo. Według badań opublikowanych w „European Journal of Clinical Nutrition", dieta białkowo-błonnikowa przynosi większe rezultaty w procesie odchudzania niż niskotłuszczowa dieta węglowodanowa. Bób działa na jelita oczyszczająco, jak szczotka usuwa złogi kałowe i substancje toksyczne, np. metale ciężkie, kwasy żółciowe. Zapobiega w ten sposób rozwojowi komórek nowotworowych i ułatwia regularne wypróżnianie.

Bób zawiera też cenny składnik lewodopy (L-DOPA), jest to prekursor neuroprzekaźnika dopaminy. Dopamina odpowiada za przesyłanie impulsów między komórkami nerwowymi. Odpowiada za dobre samopoczucie i motywuje do działania. Firmy farmaceutyczne produkują leki z tym składnikiem dla osób chorych na chorobę Parkinsona. Lewodopa to naturalny aminokwas, który przenosi impulsy z krwi do mózgu, gdzie przekształca się w dopaminę, wspomagając sprawność ruchową chorej osoby. Nasila produkcję hormonu wzrostu, jest przydatna w budowaniu kości i tkanki mięśniowej. Podnosi poziom testosteronu we krwi. Hormon ten odpowiada u mężczyzny za produkcję plemników, pobudzanie sprawności seksualnej związanej z prokreacją. Dzięki temu zachowana jest sprawność ciała i umysłu. Witaminy z grupy B stymulują układ nerwowy. Fasola fava stanowi cenne źródło choliny, która uczestniczy w przesyłaniu impulsów nerwowych w mózgu, związanych z procesem myślowym. Cholina powstrzymuje rozwój choroby Alzheimera i zachowanie lepszej pamięci u pacjentów. Kwas foliowy odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego. Niedobór tej witaminy powoduje osłabienie, trudności w zasypianiu czy nawet zaburzenia zachowania. Bób działa antydepresyjnie. Dzięki zawartości magnezu redukuje poziom stresu. W wielu kulturach bób jest traktowany jako naturalny afrodyzjak wzmagający pożądanie seksualne. Sód zawarty w bobie pomaga w regulowaniu ciśnienia krwi. Sole mineralne stanowią główne elementy budulcowe i przekaźnikowe dla poszczególnych układów w organizmie.

Działa przeciwzapalnie i antynowotworowo. Zawiera izoflawony (genisteinę i daidzeinę), są to naturalne substancje przypominające kobiece hormony – estrogeny. Mogą blokować angiogenezę, czyli tworzenie naczyń krwionośnych wokół nowotworu, aby odciąć dostarczanie mu substancji odżywczych niezbędnych do wzrostu. W składzie bobu znajdziemy także lektynę (rodzaj białka). Brytyjskie badania udowodniły, że lektyna, wnikając w błonę śluzową jelita, konkuruje z komórkami rakowymi o składniki odżywcze i hamuje rozwój ich naczyń krwionośnych, doprowadzając do apoptozy, czyli śmierci nowotworu. Regularne spożywanie bobu działa profilaktycznie na nowotwory jelita grubego, jednego z najczęściej spotykanych nowotworów złośliwych. Dzięki zawartości potasu, sodu, wapnia, magnezu zapobiega zakwaszaniu organizmu. Niskie pH powoduje bóle głowy, ospałość, problemy żołądkowe i ogólne infekcje.

Nasiona bobu znalazły zastosowanie w leczeniu chorób skórnych i kosmetyce. Bób działa ściągająco i przeciwzapalnie. Dzięki zwartości cynku przyśpiesza gojenie ran zewnętrznych. Wywar z zielonych części bobu dodawany do kąpieli może pomóc w walce z czyrakami i owrzodzeniami skórnymi. Okłady z mąki z bobu są pomocne w leczeniu podagry, owrzodzeń, ran, ze względu na silne właściwości ściągające. Bób wzmacnia kości i mięśnie oraz przyczynia się do szybszej regeneracji uszkodzonych komórek.

Ze względu na składniki purynowe obecne w bobie, nie jest on polecany osobom cierpiącym na dnę moczanową. Może bowiem przyczynić się do powstania złogów szczawianowych w nerkach. Osoby cierpiące na chorobę genetyczną fawizm (tzn. choroba fasolowa związana z mutacją w genie G6PD) powinny unikać bobu z uwagi na ryzyko reakcji alergicznych. Po spożyciu bobu lub zetknięciu z jego pyłkiem dochodzi do silnego rozpadu dużej ilości erytrocytów. Może dojść wówczas do anemii lub zażółcenia powłok skórnych. Bakterie jelitowe nie trawią ani nie rozkładają oligosacharydów zawartych w bobie, więc mogą spowodować wzdęcia. Osoby z wrażliwym układem pokarmowym powinny unikać spożywania tego warzywa, ponieważ może powodować nadmierną fermentację w jelitach. Ugotowany bób ma bardzo wysoki indeks glikemczny wynoszący 80. Diabetycy ze względu na obniżenie trzustki, powinni zrezygnować ze spożywania fasoli fava.

Na targach i straganach warzywnych bób króluje na przełomie czerwca i lipca. Młode ziarna można zjadać na surowo, dojrzały należy ugotować. Bób najlepiej gotować na parze lub w lekko osolonej wodzie. Aby nie powodował przykrych dolegliwości trawiennych, należy odpowiednio go przygotować. Najpierw dokładnie opłukać pod strumieniem zimnej wody. Następnie zalać gorącą wodą i odstawić na godzinę. Potem ugotować w nowej wodzie z dodatkiem płaskiej łyżki cukru. Sól powinno się dodawać pod koniec gotowania, dzięki temu ziarna nie stwardnieją. Młode ziarna gotować około 10-15 minut, gdy bób jest starszy zaleca się dłuższe gotowanie – około 30 minut. Warto pamiętać, że wysoka temperatura obniża wartość odżywczą produktu. Gdy bób jest młody, bez przeszkód możemy go jeść ze skórką, pod nią bowiem jest najwięcej wartości odżywczych i cennych minerałów. Wybierając bób, należy zwrócić uwagę na kolor – powinien być jasnozielony, pozbawiony przebarwień i brązowych plam, i śladów pleśni. Fasola fava jest wyśmienitym dodatkiem do zup i sałatek, a do chleba – w postaci past. Można przygotować z bobu ciekawe sosy do makaronu czy farsz do pierogów. W celu podkreślenia smaku, można dodać odrobinę masła, ziół lub czosnek. Z bobem świetnie współgrają przyprawy i zioła takie, jak: anyż, majeranek, bazylia czy oregano, kminek czy koper.