Czarna porzeczka

Uznawana jest za roślinę leczniczą szczególnie ze względu na wysoką zawartość witaminy C i antyoksydantów. Ma charakterystyczny cierpki smak i jest kopalnią witamin i cennych minerałów. Pomaga w chorobach układu sercowo-naczyniowego, w infekcjach górnych dróg oddechowych, depresji i problemach ze wzrokiem.

Owoc czarnej porzeczki ma dużo witamin, przede wszystkim C, K i P oraz sporą ilość składników mineralnych – głównie potasu, sodu, wapnia, fosforu i magnezu. Jest niskokaloryczna, bowiem w 100 g owocu jest tylko 48 kcal. Czarna porzeczka została wpisana na listę ORAC (lista produktów spożywczych, które mają zdolność pochłaniania reaktywnych form tlenu przez antyoksydanty). Produkty z tej listy w naturalny sposób pomagają organizmowi uporać się z nadmiarem wolnych rodników. Wskaźnik ORAC opracował Krajowy Instytut ds. Procesu Starzenia w laboratoriach NIH. Specjaliści ocenili skuteczność tych przeciwutleniaczy na 7957 μ mol TE (w 100 g porzeczek). Z owoców jagodowych większy potencjał antyoksydacyjny wykazuje tylko: czarna aronia (16 062 μ mol TE w 100 g), czarne jagody (13427 μ mol TE w jednej filiżance) i żurawina (8 983 μ mol TE w jednej filiżance).

Czarna porzeczka zawiera dużą ilość witaminy C. W 100 g owocu znajduje się aż 186,2 mg tej witaminy, czyli o cztery razy więcej niż w pomarańczach. Zgodnie z zaleceniami specjalistów z Instytutu Żywności i Żywienia, codziennie powinniśmy dostarczyć organizmowi 70 mg witaminy C. Kwas L-askorbinowy pełni funkcję ochronną komórek odpornościowych oraz wzmacnia zdolność zwalczania zakaźnych patogenów, wzmacnia organizm przy stosowaniu antybiotykoterapii oraz w sytuacjach stresowych, aby odbudować odporność immunologiczną. Zmniejsza czas trwania choroby i przyśpiesza czas rekonwalescencji. Sok z czarnej porzeczki – polecany w okresie jesienno-zimowym – stymuluje układ immunologiczny do walki z infekcjami i wzmacnia naturalną ochronę organizmu. Herbata z sokiem z czarnej porzeczki pomocna jest w chorobach górnych dróg oddechowych, przy anginie i uporczywym kaszlu. Tanina działa przeciwzapalnie, a fitoncydy (substancje lotne o działaniu antybakteryjnym) hamują rozwój bakterii, wirusów i grzybów. Zawiera też silny antyoksydant – epigalokatechinę, który zmniejsza objawy stanów zapalnych towarzyszących atakom astmy oskrzelowej.

Czarna porzeczka działa korzystnie na mięsień sercowy, wzmacnia i uelastycznia ściany naczyń krwionośnych. Dzięki zawartości pektyn obniża poziom stężenia szkodliwego cholesterolu LDL we krwi. Zapobiega powstaniu blaszek miażdżycowych w ścianach naczyń krwionośnych. Pektyny spowalniają wchłanianie tłuszczów i cukrów przez organizm. Zapobiegają hipercholesterolemii (wzrostowi poziomu cholesterolu) oraz hiperglikemii (wysokiemu stężeniu glukozy we krwi). Rutyna zwiększa wchłanianie witaminy C, uszczelnia i wzmacnia ściany śródbłonka naczyń krwionośnych. Pomaga w leczeniu awitaminozy, anemii oraz w zaburzeniach krzepliwości krwi. Owoce czarnej porzeczki zawierają aż 336 mg/100 g potasu. Jest to ilość znacznie większa niż występująca w pomidorach. Potas reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu, wzmacnia mięsień sercowy i pomaga utrzymać prawidłowy rytm pracy serca.

W skórce czarnych porzeczek znajdują się antocyjany skutecznie zwalczające bakterię E.coli, która jest główną przyczyną groźnych problemów żołądkowych. Działają ściągająco na błony śluzowe żołądka i hamują rozwój drobnoustrojów przewodu pokarmowego. Liście czarnej porzeczki odtruwają organizm i filtrują nerki. Pobudzają przesączanie w kłębkach nerkowych i hamują wchłanianie zwrotne w cewkach. Zwiększają nieznacznie ilość wydalanego moczu, ubocznych produktów przemiany materii, w tym kwasu moczowego. Należy łyżkę wysuszonych liści porzeczek wsypać do szklanki i zalać gorącą wodą. Napar należy parzyć przez 10 minut i herbatę pić 2-3 razy w ciągu dnia. Napar oczyszcza i przyśpiesza proces wydania z organizmu ubocznych produktów przemiany materii, toksyn i kwasu moczowego. Pobudza przepływ krwi przez kłębuszki nerkowe i reguluje czynności nerek. Zawarte w owocach porzeczki związki potasu zwiększają wydzielanie moczu, eliminując toksyczne produkty przemiany materii. Fitoncydy zapobiegają zakażeniom układu moczowego (np. kłębuszkowemu zapaleniu nerek, zapaleniu pęcherza moczowego, nerek). Garbniki i związki boru działają przeciwzapalnie na błony śluzowe żołądka i jelit, a kwercetyna ma właściwości moczopędne i oczyszczające drogi moczowe. Czarna porzeczka zawiera rozpuszczalny błonnik, który zwiększa obojętność żołądka, gdyż pęcznieje pod wpływem wody i zapewnia uczucie sytości. Pektyna, przyśpiesza przesuwanie treści pokarmowych, wchłanianie substancji odżywczych, pomaga usuwać z jelit zalegające złogi pokarmowe. Przyśpiesza wydalanie toksyn z organizmu, wykazując właściwości odtruwające i odkwaszające. Można przygotować kurację oczyszczającą. Przez 14 dni codziennie należy wypijać napar zrobiony z 2 łyżek owocu zalanych szklanką wrzątku. Kuracja usuwa zalegające zbędne produkty przemiany materii, wspiera wydzielanie żółci i soków żołądkowych. Jelita szybciej przyswajają witaminy i substancje odżywcze z diety. Zawarte w liściach porzeczki garbniki pomagają w profilaktyce i zawalczeniu choroby wrzodowej żołądka. Mają działanie bakteriobójcze i ściągające – hamują krwawienia śluzówki dróg pokarmowych, szybko regenerują i zabliźnią nadżerki wrzodowe żołądka. Działają przeciwzapalnie i hamują rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych przewodu pokarmowego. Olejki eteryczne pobudzają apetyt i stymulują wydzielanie soków trawiennych.

Ekstrakty z czarnej porzeczki są silnymi antyoksydantami, które neutralizują wolne rodniki i spowalniają proces starzenia się organizmu. Łagodzą podrażnienia wywołane promieniami słonecznymi. Owoce nadają się także do stworzenia domowych maseczek o działaniu wybielająco-oczyszczającym. Dojrzałe owoce należy zmiażdżyć, aby puściły sok. Papkę nałożyć na twarz na około 20-30 minut. Maska odżywi skórę, wspomaga regenerację i odbudowuje równowagę wodno-lipidową naskórka. Gdy mamy spierzchnięte usta szczególnie w okresie jesienno-zimowym porzeczka także przyniesie ratunek. Wystarczy nałożyć papkę z owoców na usta i bardzo szybko się regenerują. Owoce czarnej porzeczki zawierają dużą ilość cynku i siarki, które łagodzą zmiany trądzikowe, wzmacniają włosy i paznokcie. Skutecznie poprawiają cerę naczyniową – witamina C i rutyna wzmacniają ściany naczyń krwionośnych i pomagają w trudno gojących się ranach.

Czarną porzeczkę możemy spożywać na surowo oraz do produkcji przetworów, np. soków, konfitur i dżemów. Owoce należy myć bezpośrednio przed spożyciem, ponieważ nawet lekko wilgotne szybko pleśnieją. Doskonale się nadają do mrożenia i suszenia, dzięki czemu bogactwem składników mineralnych można się cieszyć przez całą zimę. Porzeczka może wywołać uczulenia alergiczne, dlatego do diety dziecka należy wprowadzać ją ostrożnie, dopiero po 6 miesiącu życia.