Czy tłuszcze są nam niezbędne?

To one odpowiadają za: dostarczenie energii, transport witamin (ADEK), tak bardzo ważną kontrolę stanów zapalnych. Z nich zbudowane są nasze błony komórkowe, rodzaj ogrodzenia umożliwiającego nam wymianę ze światem zewnętrznym (wymiana produktów, ich utylizacja itd.). Tłuszcze mają ogromny wpływ na funkcjonowanie mózgu (warto pamiętać, że 60% suchej masy mózgu stanowi tłuszcz). Niezwykle istotna dla prawidłowej pracy mózgu jest nie tylko ilość tłuszczu spożywanego w diecie, ale przede wszystkim jego jakość. Do prawidłowej pracy układu nerwowego potrzebne są tłuszcze: nasycone, jednonienasycone, tłuszcze wielonienasycone oraz cholesterol. Tłuszcze nasycone i cholesterol są łatwo dostępne w codziennej diecie, a poza tym nasz organizm potrafi je samodzielnie wytwarzać. Natomiast w przypadku tłuszczów nienasyconych, sprawa ma się nieco inaczej. Przede wszystkim niektóre z nich nie są syntetyzowane w organizmie i muszą być dostarczone z pożywieniem.

Dodatkowo wiemy, że mózg funkcjonuje dużo lepiej, odżywiając się keto kwasami (produkuje je wątroba ze spożywanego tłuszczu, stąd taka popularność diety keto) niż glukozą. Sztuczne obniżanie poziomu cholesterolu (statyny) daje szybkie negatywne zmiany w procesach poznawczych, zapamiętywaniu itd. To nie są metody zgodne z fi zjologią. To, co mamy spożywać? Jakich tłuszczy używać do jedzenia, a jakich do smażenia? Tutaj musimy wrócić do chemii i usystematyzować nazwy.

Tłuszcze nasycone (masło, smalec, olej kokosowy). Mają wszystkie atomy związane z wodorem, tłuszcze te nie utleniają się i nadają się do smażenia, ponieważ są odporne na temperaturę. Dostarczają głównie energię, wchodzą w skład budowy błon komórek nerwowych. Musimy je dostarczać w ilości około 25% porcji tłuszczu. W większej ilości mają działanie prozapalne (pamiętamy, że jest to punkt wyjścia wielu chorób). Czyli jedzenie masła, golonki w umiarkowanych ilościach nie jest złe.

Jednonienasycone kwasy tłuszczowe (w tym omegi 9 i 7). Oliwa z oliwek zawiera głównie omegi 9, czyli kwas oleinowy. Omegi 7 występują w oleju z rokitnika i małych rybkach – sardelach. Przyczyniają się do nawilżenia błon śluzowych i skóry. Nie nadają się do smażenia.

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (omegi 3 i 6). Są bardzo niestabilne i delikatne (nie nadają się do smażenia). Omegi 3 występują w: tłustych rybach z zimnych mórz (EPA i DHA), oleju lnianym i konopnym (kwas alfalinolenowy ALA). Omegi 3 wykazują działanie przeciwzapalne, na którym nam tak bardzo zależy. Omegi 6 występują w: oleju słonecznikowym, z pestek winogron, kukurydzianym, mięsie zwierząt i produktach mlecznych. Są one niezbędne dla zdrowia pod warunkiem zachowania ich równych proporcji z omegami-3. Organizm nie może ich sam wyprodukować, więc musimy je dostarczać z zewnątrz. Ważne, nie może ich być więcej niż omeg-3. Działają one wspaniale pod warunkiem, że występują w równym stosunku omegi-6 do omeg-3. Omegi 6 (zwłaszcza kwas arachidonowy) wykazują działanie prozapalne. Czyli ich działanie jest przeciwstawne do omeg-3. Obecnie bardzo wyraźnie zaburzyliśmy proporcję, w jakiej spożywamy osławione tłuszcze zawierające omega-6 i omega-3. Pierwotne diety cechowała proporcja jak 1:1, aktualnie jest to 20:1 (na niekorzyść omega-3). Tylko równowaga omeg 3 i 6 gwarantuje nam zdrowie. Musimy zrobić wszystko, aby te proporcje zachować. Ponieważ obecnie w żywności jest więcej o ponad 20 razy omeg 6, musimy organizmowi dostarczyć omegi 3. Dodatkowo nadmiar omeg-6 uniemożliwia prawidłowe wykorzystanie ALA przez organizm. Dlatego niezbędna jest mądra suplementacja właściwych olejów zawierających odpowiednie proporcje kwasów tłuszczowych omega lub suplementacji tych, których nam brakuje.

cywilizacja, czyli wszystkich tłuszczów trans. Prawie nie występują one w naturze, otrzymujemy je przemysłowo z olejów ekstrahowanych na gorąco i rafi nowanych (dlatego zwracamy uwagę czy olej pochodzi z pierwszego tłoczenia i jest tłoczony na zimno). Celem tego procesu jest otrzymanie tłuszczu niepodatnego na utlenianie (zapobiega jełczeniu) oraz osiągnięcie postaci stałej (można go dodawać do wszystkiego). Przede wszystkim jest bardzo tani. Znajdziemy go w: margarynach, ciastkach, słodyczach, daniach „gotowych”. Tłuszcz ten jest wręcz toksyczny.

Olej z rokitnika. Ma unikalny skład kwasów tłuszczowych: kwas palmitooleinowy (omega- 7, 54% kwasów tłuszczowych), kwas palmitynowy (17-47%), oleinowy 2-35%, linolowy (5-16%). Kwas Omega- 7 wchodzi w skład lipidów skóry, przyspiesza regenerację oraz pomaga w gojeniu się ran. Odgrywa kluczową rolę w tworzeniu odporności, w procesach wzrostu i produkcji hormonów steroidowych, w funkcjonowaniu narządów wzroku i funkcjonowaniu układu rozrodczego, w procesach naturalnej syntezy kolagenu i keratyny. Jest „odpowiedzialny” za regulację poziomu cukru we krwi, poprawia funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego i mięśni, odgrywa bardzo ważną rolę w zapobieganiu przedwczesnego starzenia się ludzkiego ciała.

Uzyskanie równowagi w organizmie, jak zwykle trwa długo, nawet do paru miesięcy. Dlatego tak ważne jest prawidłowe suplementowanie długookresowe. Wystarczy dostarczyć dziennie 2 łyżki oleju zawierającego omegi 3 (np. z sardeli). Najbardziej polecany jest olej zawierający omegi 3, EPA i DHA (sardela). Obowiązuje ogólna zasada, spożywamy oleje wyciskane na zimno z roślin rosnących w ciepłym klimacie (kokos, oliwki, konopie), a unikamy oleju z roślin rosnących w klimacie chłodnym (słonecznik, pestki winogron, kukurydza). Jeżeli do tego dodamy cudowne właściwości oleju z rokitnika, otrzymamy receptę na zachowanie zdrowia. Pamiętajmy również o dostarczeniu niezbędnych witamin i pierwiastków pozwalających na prawidłowe przyswojenie omeg-3 (magnez, cynk, witaminy B6 i B8).