Dieta a płodność kobiety i mężczyzny – czy dieta i styl życia mają wpływ na płodność?

• odpowiednia dieta;
• unikanie wszelkich używek: alkohol, papierosy, itd.;
• aktywny tryb życia;
• redukcja stresu;
• kondycja ciała;
• spacery na świeżym powietrzu;
• regeneracja, SEN (!!!);
• pozytywne nastawienie, bliskość drugiej osoby.

Dla skutecznego wsparcia leczenia niepłodności istotna jest odpowiednio zbilansowana dieta, która pozwala utrzymać prawidłową masę ciała. Powinna być ona mocno urozmaicona, złożona z wartościowych, nieprzetworzonych i świeżych produktów, bogatych w składniki odżywcze, które mogą poprawić płodność.

Niezmiernie ważne jest, aby kobiety planujące ciążę, najlepiej od trzech do sześciu miesięcy przed spodziewanym poczęciem, zmieniły tryb życia i przestrzegały zasad prawidłowej, zbilansowanej diety.

1. Urozmaicona dieta. Aby dieta w ciąży była prawidłowo zbilansowana, należy dostarczyć organizmowi różnych składników odżywczych pochodzących z różnych pokarmów. To dlatego tak ważna jest różnorodność posiłków i obecność w nich produktów z 5 najważniejszych grup, do których zaliczamy:

• warzywa i owoce;
• produkty zbożowe;
• nabiał;
• mięso i ryby;
• tłuszcze.

2. Spożywanie regularnych posiłków. Jeść mniej, ale za to częściej! Ciążowy brzuch rośnie, ale żołądek pozostaje bez zmian. Dzięki mniejszym porcjom unikniemy uczucia przepełnienia i nieprzyjemnych konsekwencji, takich jak zgaga lub niestrawność. Najlepiej, by były to 3 posiłki główne i 1-2 przekąski (pożywne drugie śniadanie lub/i wartościowy podwieczorek). Pamiętajcie, że maluszek w brzuchu potrzebuje regularnego odżywiania, dlatego należy starać się jeść o stałych porach – zapewni to prawidłowe odżywienie dziecka oraz uniknięcie problemów trawiennych, typowych dla okresu ciąży.

3. Pełnoziarniste produkty zbożowe (kasze, ryż, makaron, płatki owsiane).

4. Białko roślinne i zwierzęce (nasiona roślin strączkowych, ryby, mięso, jaja).

5. Różne oleje rośłinne (olej z wiesiołka, ogórecznika, lniany – omega- 3, sezamowy – 1 łyżkę na czczo popić wodą - w przypadku zaparć).

6. Nawadnianie. Należy pić około 2-2,5 litrów płynów dziennie, głównym źródłem płynów powinna być WODA ciepła* (przynajmniej 1-1,5 litra dziennie), pozostałymi płynami mogą być zalecane herbaty, np. czerwona, wybrane naturalne herbaty owocowe lub ziołowe (dozwolone dla ciężarnych), jak również soki warzywne i owocowe bez dodatku cukru, wyciskane ze świeżych produktów.

• CoQ10 - niezbędny każdej komórce organizmu do produkcji energii, wpływa na wzrost komórek jajowych. Jest ważnym przeciwutleniaczem, który pomaga chronić komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Źródła: owoce morza, podroby, suplementacja.
• Kwasy omega-3 - pomagają regulować ciśnienie krwi, wpływają na funkcjonowanie przewodu pokarmowego oraz narządów rozrodczych, pomagają regulować poziom hormonów, poprawiają śluz szyjkowy, promują owulację, zwiększają przepływ krwi do narządów rozrodczych. Źródła: łosoś, krewetki, sardynki, halibut, krewetki, przegrzebki, len, nasiona chia, orzechy włoskie, pestki dyni.
• Kwas liponowy - jest bardzo ważnym przeciwutleniaczem, pomaga chronić kobiece narządy rozrodcze. Źródła: W niewielkich ilościach znajduje się w ziemniakach, szpinaku i czerwonym mięsie.
• Witamina A - niezbędna do produkcji żeńskich hormonów płciowych. Uwaga! Należy uważać podczas suplementacji tej witaminy, ponieważ jej nadmiar może mieć działanie mutagenne. Źródła: marchew, pomidor, dynia, jaja, pełne mleko, brokuły, szpinak, kapusta.
• Witamina C - wpływa na prawidłową budowę endometrium, wspomaga krążenie krwi w macicy i łożysku, sprzyjając rozwojowi dziecka. Źródła: czarna porzeczka, dzika róża, natka pietruszki, owoce dzikiej róży, rokitnik, agrest, maliny, truskawki, chrzan, jarmuż, brukselka, brokuły, papryka, kiszona kapusta, owoce cytrusowe.
• Witamina D3 - jest potrzebna, aby pomóc wytwarzać hormony płciowe, które wpływają na owulację i równowagę hormonalną, wpływa na częstotliwość miesiączek. Źródła: ryby morskie, jaja, nabiał i olej z wątroby dorsza.
• Witamina E - odpowiedzialna jest za prawidłową budowę endometrium, zapobiega zaburzeniom owulacji. Źródła: oleje roślinne, migdały, jaja, kiełki zbóż, pestki słonecznika, oliwki, szpinak, papaja, ciemnozielone warzywa.
• Witamina B1 - odpowiada za prawidłowy przebieg owulacji i zagnieżdżenia. Źródła: zboża, wątróbka, jaja, drożdże.
• Witamina B6 - łącznie z cynkiem niezbędna jest do produkcji żeńskich hormonów płciowych (cynk poprawia jej przyswajanie). Źródła: tuńczyk, banan, indyk, wątroba, łosoś, dorsz, szpinak, papryka, rzepa, czosnek, kalafior, musztarda, seler, kapusta, szparagi, brokuły, jarmuż, brukselka, boćwina.
• Kwas foliowy (B9) - wpływa na dotlenienie tkanek, zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn. Sprzyja zwiększaniu ilości dojrzewających komórek jajowych. Wspomaga rozwój układu nerwowego u dziecka. Niedobór kwasu foliowego może zwiększać ryzyko przedwczesnego porodu, opóźnienia wzrostu płodu i niskiej masy urodzeniowej. Może również zwiększać poziom homocysteiny we krwi, co może prowadzić do spontanicznych poronień i powikłań ciążowych, takich jak przerwanie łożyska i stan przedrzucawkowy. Źródła: szpinak, brokuły, szparagi, fasolka szparagowa, awokado, wątróbka, soczewica.
• Witamina B12 - przyczynia się do zwiększenia ilości dojrzewających komórek jajowych. Źródła: chude mięso, ryby, wątróbki, skorupiaki, jaja.
• Żelazo - odpowiednia jego podaż zapobiega niedokrwistości, osłabieniu czy zmniejszeniu odporności organizmu. Niedobór u kobiet ciężarnych może ograniczać wzrost płodu. Może wystąpić brak owulacji. Źródła: wątroba, serce, czerwone mięso (wołowina, cielęcina), ryby, buraki, korzeń pietruszki, suszone morele i orzechy, rośliny strączkowe (fasola, soczewica).
• Magnez - potrzebny jest do podziału komórek i replikacji DNA. Jego niedobory mogą prowadzić do niepłodności i poronień. Źródła: pestki dyni, otręby pszenne, migdały, szpinak, banany, płatki owsiane, orzechy laskowe.
• Cynk - u kobiet jego niedobory grożą rozregulowaniem cyklu menstruacyjnego. Niski poziom cynku jest bezpośrednio związany z poronieniem we wczesnych stadiach ciąży. Źródła: nasiona roślin strączkowych, zielony groszek, owoce morza, krewetki i ostrygi, pestki dyni, nasiona sezamu, jaja, mięso (wołowina, jagnięcina, dziczyzna), wątroba cielęca, a także produkty zbożowe (np. kasze), czekolada gorzka.

Rozszerzony panel badań przyszłej mamy:

1. MORFOLOGIA KRWI – układ pokarmowy, zakażenia bakteriami i pasożytami, niedobory żelaza oraz witamin z grupy B.

2. LIPIDOGRAM – bada, jak pracuje organizm, wykrywa stany zapalne, pracę wątroby, układu hormonalnego; HDL -> hormony płciowe.

• Glukoza na czczo, hemoglobina glikolowana – średni poziom glukozy w organizmie w przeciągu ostatnich trzech miesięcy -> cukrzyca typu II w ciąży; test obciążenia glukozy 75 g.
• Poziom wit. D3 – 25 OH D3 -> układ odpornościowy, układ hormonalny. 3. PANEL TARCZYCOWY (TSH, wolne hormony tarczycy - fT3, fT4, podstawowe przeciwciała w kierunku tarczycy anty TPO, anty TG, anty TARG (Hashimoto, choroba Gravesa- Basedowa); USG tarczycy. Progesteron, estradiol, LH, FSH, testosteron wolny, SHGB, androstendion, prolaktyna -> szeroki zakres kształtowania hormonów w organizmie -> czy hormony sprzyjają zajściu w ciążę?

4. PROFIL ŻELAZA – ferrytyna, transferryna, TIBC, kwas foliowy, wit. B12 (niedokrwistość, układ nerwowy). Poziom homocysteiny – niedobory witamin z grupy B, stany zapalne w organizmie, utrzymanie ciąży, poronienia. 5. DODATKOWE:

• albuminy – białko;
• podstawowe panele alergiczne IgE – pokarmowe (jaja, orzechy, pokarmy strączkowe, produkty zbożowe);
• nietolerancje pokarmowe – opóźnione reakcje, nieprawidłowa reakcja na pokarm – 3 doby od spożycia produktu;
• ogólne badanie moczu – cewka moczowa, nerki;
• ZAKAŻENIA – badanie przeciwciał w kierunku -> cytomegalia, toksoplazmoza, różyczka, wirus HIV (patogeny, wirusy, bakterie?);
• stomatolog – powikłania stanów zapalnych zębów; pantonogram – stany zapalne uzębień;
• okulista;
• neurolog;
• ogólne badania przeciwciał – choroby autoimmunologiczne, zespół antyfosfolipidowy;
• GINEKOLOG – USG piersi; USG dopochwowe – budowa macicy, funkcjonowanie jajników, stany zapalne, torbiele, CYTOLOGIA - > interwencja medyczna.

Istnieje wiele dowodów na to, że wpływ na produkcję spermy i jej jakość ma stan zdrowia oraz zwyczaje żywieniowe mężczyzny. Najnowsze badania wskazują na silny wpływ sposobu żywienia taty (jeszcze przed poczęciem) na zdrowie dziecka w przyszłości. Bardzo istotne jest zatem prowadzenie higienicznego stylu życia i wprowadzenie prawidłowo zbilansowanej diety.

Jak poprawić jakość nasienia u mężczyzny:

• Nadmiar kilogramów - nadwaga i otyłość mają wpływ na zmniejszenie ilości nasienia, zmianę budowy i ruchomości plemników, stężenie testosteronu, a nawet na zaburzenia erekcji.
• Odpowiednia dieta i aktywność fizyczna - minimum 2,5 godziny umiarkowanego wysiłku fizycznego lub 75 minut ćwiczeń o wysokiej intensywności.
• Ograniczenie spożycia alkoholu i rzucenie palenia.

Przeciwutleniacze mają duże znaczenie w diecie mężczyzn, gdyż usuwają nadmiar wolnych rodników. Dlatego przyszły tata do swojej diety powinien wprowadzić produkty bogate w odpowiednie dla mężczyzn witaminy, w tym przede wszystkim te przeciwutleniające (A, C, E) oraz likopen.

• CoQ10 - niezbędny każdej komórce organizmu do produkcji energii, wpływa na ruchliwość plemników. Jest także ważnym przeciwutleniaczem, który pomaga chronić komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Źródła: owoce morza, podroby, suplementacja.
• Kwas liponowy - jest bardzo ważnym przeciwutleniaczem, poprawia jakość i ruchliwość nasienia. Źródła: w niewielkich ilościach znajduje się w ziemniakach, szpinaku i czerwonym mięsie.
• Kwasy omega-3 - wpływają na ogólny stan zdrowia oraz jakość nasienia. Źródła: ryby morskie, oleje roślinne, nasiona i orzechy.
• Witamina A - wpływa na zwiększenie produkcji plemników. Źródła: marchew, pomidor, dynia, jaja, pełne mleko, brokuły, szpinak, kapusta.
• Kwas foliowy - niedobór może obniżać objętość nasienia i ruchliwość plemników u mężczyzn. Źródła: warzywa liściaste (szpinak, sałata), brokuły, owoce cytrusowe, drożdże, wątroba, produkty zbożowe z pełnego przemiału, nasiona roślin strączkowych.
• Witamina B12 - wpływa na jakość i ruchliwość plemników. Źródła: chude mięso, ryby, wątróbki, skorupiaki, jaja.
• Witamina C - ma wpływ na ilość plemników, chroni DNA plemników przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Źródła: czarna porzeczka, dzika róża, natka pietruszki, owoce dzikiej róży, rokitnik, agrest, maliny, truskawki, chrzan, jarmuż, brukselka, brokuły, papryka, kiszona kapusta, owoce cytrusowe.
• Witamina D3 - korzystnie wpływa na jakość nasienia i poziom androgenów. Może zwiększać stężenie testosteronu u mężczyzn. Źródła: ryby morskie, jaja, nabiał i olej z wątroby dorsza.
• Witamina E - jej niedobór przyczynia się do zwyrodnienia plemników u mężczyzn. Źródła: oleje roślinne, orzechy laskowe, żółtka jaj, warzywa liściaste (np. szpinak, sałata), natka pietruszki.
• Cynk - znacząco wpływa na jakość nasienia i ruchliwość plemników. Krótkotrwały niedobór związany jest z niższą produkcją testosteronu. Źródła: nasiona roślin strączkowych, zielony groszek, owoce morza, krewetki i ostrygi, pestki dyni, nasiona sezamu, jaja, mięso (wołowina, jagnięcina, dziczyzna), wątroba cielęca, a także produkty zbożowe (np. kasze), czekolada gorzka.
• Selen - silny przeciwutleniacz, chroni plemniki przed wolnymi rodnikami (które mogą powodować uszkodzenie chromosomu), ma olbrzymi wpływ na jakość nasienia. Źródła: warzywa strączkowe, kapustne, brokuły, otręby, cebula, czosnek, ryby morskie, owoce morza, spirulina, żółtka jaja, orzechy brazylijskie, kasza gryczana.
• Żelazo - odpowiednia jego podaż zapobiega niedokrwistości, osłabieniu czy zmniejszeniu odporności organizmu. U mężczyzn niedobór żelaza obniża popęd płciowy i funkcjonalność narządów. Źródła: wątroba, serce, czerwone mięso (wołowina, cielęcina), ryby, buraki, korzeń pietruszki, suszone morele i orzechy, rośliny strączkowe (fasola, soczewica).

Dieta dla mężczyzny planującego dziecko powinna uwzględniać m.in.:

• pełnoziarniste produkty zbożowe;
• świeże warzywa i owoce;
• chude mięso, mleko i jego przetwory;
• jaja, oliwę z oliwek;
• olej rzepakowy;
• tłuste ryby morskie (np.: łosoś, śledź, sardynki, makrela);
• orzechy (przede wszystkim brazylijskie);
• pestki słonecznika, dyni, nasiona lnu, migdały – omega-6 – działanie prozapalne;
• ważne jest też nawodnienie, zgodnie z zaleceniami mężczyzna potrzebuje 2,5 litra płynów dziennie.

Przyszły tata powinien zapomnieć o produktach wysokoprzetworzonych, słodyczach i fast foodach. Gdy dziecko przyjdzie na świat jego ojciecnie powinien wracać do niezdrowej żywności – ma to ogromny wpływ na przyszłe nawyki żywieniowe jego pociechy - powinien świecić przykładem.