Dieta i suplementacja a choroba nowotworowa

Dieta jest istotna jednak nie tylko w zapobieganiu, ale również w procesie wspomagania leczenia już istniejącej choroby – i to nie tylko w kontekście utrzymania prawidłowej masy ciała czy dobrego samopoczucia.

Dieta i środowisko, w którym żyjemy, mają istotny wpływ na wystąpienie choroby nowotworowej. Obecnie wiadomo, że 75% tych chorób występuje u osób niewykazujących żadnej predyspozycji genetycznej w tym kierunku – zatem czynniki środowiskowe takie, jak: zanieczyszczenie powietrza, chemizacja środowiska (w tym szkodliwe dodatki do żywności), ogólnie narażenie na różnorakie toksyny (np. metale ciężkie, pestycydy) czy pewne choroby infekcyjne (zwłaszcza wirusowe) i dieta mają tu kluczowe znaczenie. Warto zainteresować się tymi zagadnieniami, ponieważ stanowią one ważny element wspomagania terapii standardowej.

Cukier to dobra pożywka dla nowotworu, stymulująca podziały jego komórek oraz ich unaczynienie (czyli angiogenezę). Szybko dzielące się komórki nowotworowe zużywają nawet kilkaset gramów glukozy w ciągu doby. Nie bez powodu przy badaniu PET podaje się znakowaną radioizotopem glukozę. Ponadto cukier powoduje gwałtowny wyrzut zapaleniotwórczej i pobudzającej rozrost komórek nowotworowych insuliny oraz insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF). Czego zatem unikać? Przede wszystkim produktów z dodatkiem cukru i o wysokim indeksie glikemicznym (wszelkie słodycze, żywność wysoko przetworzona), produktów nasączonych hormonami (niektóre mięsa – zwłaszcza wieprzowina, produkty mleczarskie; mleko UHT pochodzenia krowiego) i tłuszczami trans (zupy i sosy w proszku, słone i słodkie przekąski, czekolady).

Pożywienie może dostarczać związków hamujących podziały komórek nowotworowych oraz ich angiogenezę (unaczynienie). Substancje wykazujące takie działanie to m.in. fitozwiązki, witaminy i minerały zawarte w warzywach i owocach. Oto lista produktów, których działanie antynowotworowe zostało naukowo udowodnione:

Zawiera cenny polifenol (EGCG), który hamuje zarówno podziały komórek nowotworowych jak i angiogenezę. Już po wypiciu 2 filiżanek krew obfituje w ten niezwykły związek. Zielona herbata działa także jak odtruwacz, uruchamia w wątrobie procesy, które szybciej usuwają z organizmu rakotwórcze toksyny. EGCG, jak wiele innych polifenoli, jest silnym inhibitorem topoizomeraz, podobnie jak niektóre leki chemioterapeutyczne. Ta właściwość może być odpowiedzialna za efekt przeciwnowotworowy. Zaobserwowano pozytywne oddziaływanie w białaczce, chłoniaku B-komórkowym, raku piersi, prostaty, nerki i skóry.

Ich składnikiem są glukozynolany, które wpływają na aktywność enzymów detoksykacji i umożliwiają degradację komórek nowotworowych. Mają także działanie antyangiogenne, przeciwprzerzutowe, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Odnotowane działanie w nowotworze piersi i prostaty.

W jej składzie znajdują się izoflawony (np. genisteina, daidzeina), które podobnie jak polifenol herbaciany hamują angiogenezę i indukują śmierć komórkową. Mają także działanie antyestrogenowe. Potwierdzone działanie w przypadku raka piersi i prostaty, jednak ze względu na mechanizm działania mogą zapobiegać także innym nowotworom.

Kurkumina zawarta w kurkumie ogranicza wzrost wielu rodzajów raka: między innymi nowotworów okrężnicy, wątroby, żołądka i jajników, a także białaczki. Oddziałuje również na angiogenezę i zmusza komórki rakowe do obumierania. Kurkumę warto łączyć z pieprzem lub papryką i oliwą, gdyż znacząco zwiększają jej wchłanialność. Inne przyprawy – jak rozmaryn, mięta, tymianek, majeranek, oregano, bazylia – zawierają mnóstwo kwasów tłuszczowych z rodziny terpenów, które nadają aromat. Udowodniono, że terpeny działają na wiele odmian guzów, ograniczając podziały ich komórek lub doprowadzając je do obumierania. Jeden z tych terpenów – występujący w rozmarynie karnozol – hamuje zdolność komórek rakowych do atakowania innych tkanek.

Kwas elagowy to polifenol występujący w dużych ilościach w malinach czy orzechach włoskich, który spowalnia wzrost naczyń krwionośnych, a więc angiogenezę. Kwas elagowy ma wiele pozytywnych właściwości: likwiduje wolne rodniki, a więc zmniejsza częstość wystąpienia mutacji DNA, blokuje prokancerogenne metale i enzymy. Jagody zawierają także resweratrol i antocyjany, które mogą hamować nowotworzenie.

Zawierają związek zwany lentinianem, który wraz z innymi polisacharydami bezpośrednio pobudza układ immunologiczny: mechanizmy aktywacji limfocytów oraz makrofagów prowadzą do zniszczenia komórek rakowych oraz wzrostu wytwarzania przeciwciał. Uaktywnienie układu immunologicznego spowalnia wzrost guza. Potwierdzone działanie w przypadku raka żołądka, raka okrężnicy.

Wiele badań wykazało pozytywne oddziaływanie niektórych witamin, minerałów w hamowaniu podziałów lub nawet unicestwianiu komórek nowotworowych czy też rozrostu naczyń krwionośnych, odżywiających guzy nowotworowe. Szczególnie istotne znaczenie mają witamina D, C, probiotyki i/lub laktoferyna. Pomocne mogą też być selen, kwasy tłuszczowe omega- 3 czy skwalen (często jeszcze inne substancje).

Witamina D jest szczególnie istotna w stymulacji układu odpornościowego i odpowiedniej jego mobilizacji. Jak wiadomo, nowotwór jest także dysfunkcją tego układu, gdyż komórki odpornościowe nie potrafią zidentyfikować i usunąć zmutowanych komórek rakowych. Witamina D wpływa także na wyhamowanie podziałów komórek nowotworowych! Bez wątpienia jest jednym z najważniejszych związków w walce z nowotworem. Jest to jednocześnie jedna z witamin, której nie jesteśmy w stanie dostarczyć z pożywieniem, zatem powinniśmy ją suplementować (przede wszystkim w okresie jesienno- -zimowym).

To jeden z najsilniejszych antyoksydantów. Usuwa wolne rodniki niszczące nasz materiał genetyczny i mogące być przyczyną mutacji nowotworowych. Badania wykazały, że witamina C może mieć zdolność oddziaływania praktycznie na każdym etapie kancerogenezy: zarówno tworzenia, jak i rozprzestrzeniania się. Witamina C wspomaga wytwarzanie i stabilizację tkanki łącznej, hamuje angiogenezę oraz indukuje apoptozę komórek nowotworowych. Spośród wielu działań tej witaminy, można jeszcze wymienić m.in. wpływ na: układ odpornościowy (co jest niezwykle istotne w chorobie nowotworowej), produkcję kolagenu, a więc i stanu skóry oraz naczyń krwionośnych.

Probiotyki to wyselekcjonowane kultury bakteryjne lub drożdżowe, których zadaniem jest korzystne dla zdrowia działanie w przewodzie pokarmowym, poprzez regulację układu immunologicznego i zapewnienie odpowiedniej szczelności jelit. Laktoferyna natomiast, to białko o właściwościach przeciwbakteryjnych, które obecne jest w mleku i wydzielinach śluzowych oraz w komórkach żernych. Jest elementem odporności wrodzonej i współtworzy pierwszą linię obrony organizmu przed patogenami. Bardzo istotny jest fakt, iż stymuluje komórki NK – niszczycieli komórek nowotworowych.

Często chorzy wymagają dodatkowej suplementacji, ponieważ dostarczenie z żywności odpowiedniej ilości witamin i minerałów niezbędnych do funkcjonowania i regeneracji organizmu może być utrudnione, biorąc pod uwagę stan przewodu pokarmowego oraz znaczące niedobory witamin i minerałów w obecnej żywności (nawet do 80%).

Pamiętajmy jednak, iż suplementy złej jakości czy stosowanie ich w nadmiarze może być niebezpieczne dla zdrowia (np. syntetyczna witamina E).

Aby wspomóc walkę z chorobą warto zastosować odpowiednią dietę, dobrej jakości suplementy, które powinny być dobrane indywidualnie oraz zadbać o jak największą eliminację toksyn z otoczenia – choć to już osobny i bardzo obszerny temat.