Dieta i suplementacja a przewlekłe zapalenie prostaty

Szacuje się, że może wystąpić u nawet 50% mężczyzn w jakimś okresie ich życia. Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego jest chorobą nawracającą, która może utrzymywać się od kilkunastu miesięcy do wielu lat.

Gruczoł krokowy (prostata, stercz) jest narządem występującym u mężczyzn. Ma kształt i wielkość orzecha włoskiego. Umiejscowiony jest tuż pod pęcherzem moczowym, otaczając cewkę moczową. Produkuje płyn, który jest składnikiem nasienia.

Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego najczęściej dotyczy mężczyzn po 40. roku życia i rozwija się stopniowo, powtarza często, przy czym zakażenie trwa przez dłuższy czas (dłużej niż 3 miesiące). Objawami przewlekłego zapalenia prostaty są m.in.: dyskomfort i/ lub bóle w okolicach krocza, podbrzusza, bóle w dole pleców, problemy z oddawaniem moczu, dyskomfort przy wytrysku, ogólne osłabienie organizmu.

• bakteryjne lub wirusowe przewlekłe zapalenie stercza — to ok. 5 – 10% wszystkich przypadków (bakterie pochodzą z zakażonego moczu);
• zespół niebakteryjnego przewlekłego zapalenia stercza — dotyczy ponad 90% przypadków. Przewlekłe zapalenie może wystąpić po epizodzie ostrego zapalenia. W przypadku bakteryjnego przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego trwałe wyleczenie uzyskuje się u około 50 – 60% mężczyzn. U pozostałych choroba nawraca po jakimś czasie, a niekiedy występują liczne nawroty. Całkowite wyleczenie w niebakteryjnym zespole przewlekłego zapalenia stercza uzyskuje się rzadziej niż w zapaleniu bakteryjnym. W przypadku tej postaci choroby zdarza się, że dolegliwości ustępują samoistnie i trwale.

Nie są dokładnie znane przyczyny przewlekłego niebakteryjnego zapalenia prostaty. Prawdopodobnie spowodowane jest ono przez nagromadzenie wielu czynników, np. zaburzeń w regulacji nerwowej, napięcia mięśni prostaty czy cewki moczowej. Możliwą przyczyną jest również stres, zaburzenia psychiczno- emocjonalne, hormonalne oraz autoimmunologiczne. Czynnikami zwiększającymi ryzyko przerostu stercza są: nieprawidłowa dieta, zanieczyszczenie środowiska, palenie papierosów, siedzący tryb życia, a także zastój wydzieliny stercza czy przechłodzenie.

Jadłospis obfitujący w zbyt dużą ilość tłuszczu zwierzęcego, alkoholu, kofeiny, ostrych przypraw, syntetycznych napojów gazowanych (np. typu cola), wysoko przetworzone produkty może mieć wpływ na zwiększanie się przerostu stercza. Dieta w schorzeniach prostaty powinna dostarczać wszystkich niezbędnych składników odżywczych: białek, tłuszczy, witamin oraz minerałów w odpowiedniej proporcji.

Białko jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, który zwalcza wirusy i bakterie w organizmie (w tym w układzie moczowo-płciowym). Spore ilości białka obecne są w mięsie (np. drób, cielęcina), rybach (np. dorsz, morszczuk, pstrąg łososiowy), a także w przetworach mlecznych (jogurt naturalny, kefir, biały ser) oraz w jajach i nasionach roślin strączkowych (fasola, soja, soczewica).

Według badań nadmiar tłuszczów zwierzęcych może lepiej przyczyniać się do powiększenia masy gruczołu krokowego, należy więc ograniczyć spożywanie tłustych mięs. W diecie nie powinno zabraknąć również odpowiednich tłuszczy, najlepiej roślinnych (oliwa z oliwek, olej z pestek dyni, orzechy). Dostarczają one nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6 oraz witaminy E, która skutecznie usuwa wolne rodniki, chroniąc organizm przed chorobą nowotworową. Z kolei spożywanie tłustych ryb (np. pstrąg łososiowy, halibut) dostarcza kwasów omega-3, które chronią organizm przed rozwojem chorób układu krążenia oraz wykazują działanie przeciwzapalne.

Spośród produktów bogatych w węglowodany najlepiej wybierać te, które zawierają duże ilości błonnika, który wpływa korzystnie na pracę jelit, chroni przed chorobami nowotworowymi, a także wspomaga proces odchudzania np. chleb orkiszowy lub żytni na zakwasie, kasza gryczana, ryż dziki, makaron orkiszowy.

Dobrym źródłem witamin i składników mineralnych, które wspomagają leczenie prostaty, są warzywa i owoce. Ze względu na obecność flawonoidów i witamin o właściwościach antyoksydacyjnych (witamina A, C, E) szczególnie polecane są: brukselka, pomidory, kapusta, zielona i czerwona papryka, szpinak, szparagi.

Substancje roślinne, które wspomagają leczenie farmakologiczne prostaty to: sitosterole, flawonoidy oraz likopen.

Siterole to związki obniżające poziom cholesterolu we krwi, a także wykazujące właściwości przeciwzapalne. Sitosterole znajdziemy w: nasionach dyni, kiełkach pszenicy, otrębach ryżowych, ziarnach sezamu.

Likopen to ważny składnik stosowany w profilaktyce przerostu stercza, a także przeciwutleniacz chroniący przed zmianami nowotworowymi. Dobrym źródłem likopenu są: pomidory, arbuzy, owoce dzikiej róży, czerwone grejpfruty.

Izoflawony występujące w roślinach strączkowych (np. groch, fasola, ciecierzyca) pozytywnie wpływają na gospodarkę hormonalną. Są zalecane także w profilaktyce schorzeń prostaty.

Liczne badania wykazują korelację pomiędzy niedostatecznym spożyciem cynku a rozwojem chorób prostaty. Zalecanymi produktami bogatymi w cynk są: nasiona dyni i słonecznika, fasola, kiełki pszenicy, groch, orzechy.

Badania wykazały, iż w przypadku przewlekłego zapalenia prostaty wyciągi z pyłku kwiatowego mają działanie przeciwzapalne, zmniejszają nasilenie bólu i objawów podrażnieniowych. Flawonoid kwercetyna zmniejsza nasilenie dolegliwości u 67% pacjentów, a placebo u 20%. Popularny i polecany wyciąg z palmy karłowatej okazał się nieskuteczny w długotrwałej terapii. Warto do suplementacji wprowadzić także dedykowane probiotyki chroniące drogi moczowo-płciowe przed infekcjami oraz siemię lniane, które reguluje gospodarkę hormonalną i przy okazji zapobiega nowotworom prostaty. Z ziół do picia, polecane są napary z wierzbownicy drobnokwiatowej, której to wartość terapeutyczną w przeroście prostaty potwierdzono badaniami.

Pacjentom z przewlekłym zapaleniem stercza zwykle radzi się stosowanie odpowiedniej diety, wykonywanie regularniej, umiarkowanej aktywności fizycznej (wyjątki poniżej), unikania stresu, wysypiania się w nocy. Zwykle lekarz zaleca, aby unikać sytuacji związanych z uciskiem krocza, w których stercz ulega mechanicznemu podrażnieniu (np. jazda na rowerze, jazda konna). W celu zmniejszenia dolegliwości bólowych można spróbować stosować nasiadówki w ciepłej wodzie. Wydaje się, że stany przewlekłego stresu sprzyjają wystąpieniu zespołu zapalenia prostaty, dlatego ich unikanie może być sposobem zapobiegania części przypadków tej postaci zapalenia stercza.