Dietoterapia w depresji – niedoceniany element leczenia

Jej przyczyn można się doszukiwać m.in. w czynnikach psychologicznych, biochemicznych (zakłócenia neuroprzekaźników w mózgu) czy dietetycznych, którym zostanie poświęcony ten artykuł.

Typów depresji jest kilka, ale uogólniając, jest to zespół objawów, które uniemożliwiają funkcjonowanie w życiu codziennym. Są to m.in.: uczucie smutku/ zobojętnienia, zaburzenia snu, osłabienie, obniżony nastrój, utrata zainteresowań, uczucie zmęczenia, poczucie winy, myśli samobójcze (depresja często uznawana jest za chorobę śmiertelną), niskie poczucie własnej wartości, zaburzenia snu/ apetytu, wysoki poziom lęku/ niepokoju, trudności z koncentracją/ zapamiętywaniem lub podejmowaniem decyzji. Aby zdiagnozować depresję, objawy muszą towarzyszyć przez większą część dnia, prawie codziennie i przez określony czas.

Powszechnymi zaburzeniami (związanymi z żywieniem), które powodują pogorszenie nastroju, są:

• PROBLEMY Z GOSPODARKĄ CUKROWĄ (często związane z nadmiernym spożyciem cukru). Należy wybierać produkty o niskim indeksie glikemicznym i jeść regularnie, co najmniej trzy posiłki dziennie – zapobiega to wahaniom poziomu cukru we krwi, w efekcie zmianom nastroju, drażliwości czy zmęczeniu.
• NIEDOBÓR TRYPTOFANU I TYROZYNY: są to aminokwasy niezbędne do powstania dopaminy i serotoniny — neuroprzekaźników, które wpływają na nastrój. Znajdziemy je w produktach takich jak: pestki dyni, fasola, soczewica, dorsz, łosoś, białko jaja, owies, kurczak, wołowina, banany czy parmezan.
• NIEDOBÓR WITAMIN Z GRUPY B (szczególnie kwasu foliowego, witaminy B12/ B6/ B2 / B1). Niedobory są spowodowane głównie błędami żywieniowymi, a brak tych składników (podobnie jak brak tryptofanu i tyrozyny) może prowadzić do niedoboru serotoniny i dopaminy. Chcąc dostarczyć do organizmu witaminy z grupy B, dieta powinna być urozmaicona, bogata w warzywa i owoce. Polecam picie soków i koktajli. Czasami jako uzupełnienie terapii, stosuje się dodatkową suplementację preparatami zawierającymi B-kompleks.
• NIEODPOWIEDNIA PODAŻ KWASÓW TŁUSZCZOWYCH OMEGA-3. Zwiększają one produkcję serotoniny. Należy spożywać przynajmniej 2 porcje świeżych ryb tygodniowo. Jeśli organizm zmaga się ze stanem zapalnym, warto włączyć medykamenty zawierające kwasy EPA i DHA.

Należy pić także odpowiednią ilość wody w ciągu dnia. Odwodnienie organizmu nie jest obojętne dla zdrowia psychicznego. Może ono wpływać na nasz nastrój, wydajność, drażliwość, koncentrację. Bezwzględnie trzeba wykluczyć alkohol, przynajmniej do momentu wyzdrowienia. Działa on depresyjnie na mózg, co może spowodować gwałtowne pogorszenie nastroju. Jest to również toksyna, która musi zostać dezaktywowana przez wątrobę. Ten proces wymaga zużycia m.in. witaminy B1 i cynku, które są niezbędne w procesie leczenia depresji. Pijąc alkohol, pogłębia się niedobory, w efekcie rośnie drażliwość, mogą się pojawić zachowania agresywne i poważniejsze problemy natury psychicznej. Warto też włączyć suplementację witaminą C.

Depresja jest poważną chorobą ogólnoustrojową i nie można jej bagatelizować. Zmiana diety (uzupełnienie niedoborów), indywidualnie dobrana probiotykoterapia (dysbioza może być przyczyną depresji), spacery na świeżym powietrzu (światło stymuluje produkcję serotoniny), redukcja stresu np. poprzez aktywność fizyczną (stres wyczerpuje zapasy serotoniny) – są to elementy, które przyspieszają powrót do zdrowia. I tak jak w przypadku każdej innej choroby, współpraca na linii lekarz- dietetyk jest bardzo istotna.

• Holford P.: Depression: the nutrition connection. Primary Care Mental Health (2003) 1: 9-16 Ilustracja 1: Składniki, które są potrzebne do produkcji neuroprzekaźników odpowiedzialnych za nastrój [1]
• Jasik K. i in.: Czynniki związane z występowaniem depresji u osób dorosłych. Przegląd Systematyczny literatury polskiej w latach 2009-2014. Journal of Education, Health and Sport. 2016; 6 (4): 297-318 [2]
• Kowalczuk K. i in.: Wybrane choroby cywilizacyjne XXI wieku. Tom 2. Wydanie I. Białystok 2016 [3]
• Ruusunen A.: Diet and Depression An Epidemiological Study. Institute of Public Health and Clinical Nutrition, Faculty of Health Sciences, University of Eastern Finland. Kuopio, 2013 [4]
• Glibowski P., Misztal A.: Wpływ diety na samopoczucie psychiczne. Bromat. Chem. Toksykol. – XLIX, 2016, 1: 1 – 9 [5]
• Majkutewicz P. i in.: Leczenie żywieniowe depresji. Family Medicine & Primary Care Review 2014; 16, 1: 48–50 [6]
• Osińska M. i in.: Depresja – choroba cywilizacyjna XXI wieku. Geriatria 2017; 11: 123- 129 [7]