Dna moczanowa – wskazówki żywieniowe

Przyczyną tworzenia się kryształów jest nadmiar kwasu moczowego w organizmie (hiperurykemia). W czasie tzw. napadu dny pojawia się silny ból, obrzęk, sztywność, rumień. Taki nieleczony stan może trwać od 10 dni do 3 tygodni.

Nawrotu można się spodziewać po 6 miesiącach do 2 lat. W tym czasie nie odczuwa się żadnych dodatkowych objawów związanych z chorobą. Mimo to należy przy współpracy lekarza i dietetyka, dążyć do obniżenia kwasu moczowego. Nieleczona lub źle leczona dna może doprowadzić m.in. do uszkodzenia nerek, a to niesie ze sobą wiele nieprzyjemnych konsekwencji. Kiedy dna przekształci się w postać przewlekłą, objawy będą odczuwane stale. Nie u każdego z nadmiarem kwasu moczowego rozwinie się dna.

Jednak hiperurykemii często towarzyszą inne choroby: zaburzenia lipidowe (podwyższony poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi), cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy otyłość. Podstawowym badaniem potwierdzającym dnę jest pobranie płynu stawowego i stwierdzenie w nim kryształów moczanu sodu. Takie badanie umożliwia odróżnienie dny moczanowej od dny rzekomej, a także pozwala wykluczyć zakażenie bakteryjne, które może dawać podobne objawy. Zaleca się również określenie stężenia kwasu moczowego z dobowej zbiórki moczu i z krwi.

Zdaję sobie sprawę, że nie każdy, od razu po wyjściu z gabinetu dietetycznego będzie ochoczo zmieniał nawyki żywieniowe dyktowane chorobą. Tym bardziej że, zmiany w przypadku dny moczanowej nie rzadko są dla pacjenta rewolucją. Na potrzeby tego artykułu przedstawię podstawowe zalecenia, od których najlepiej byłoby zacząć terapię. Należy jednak pamiętać, że dnie zwykle towarzyszą inne dolegliwości, a podane wskazówki dietetyczne należy zmodyfikować według indywidualnych potrzeb organizmu. Na ile potrafimy, eliminujemy z diety produkty, na których etykiecie jest napisane, że zawierają syrop glukozowo -fruktozowy. Szczególnie fruktoza jest cukrem, który będzie podnosił stężenie kwasu moczowego. Niewskazane są wszelkie owoce suszone, banany oraz rabarbar. Ryby, owoce morza i mięso również powinny być mocno ograniczone w diecie. Szczególnie unikajmy: sardeli, karmazyna, pstrąga, sardynek, szprotek wędzonych, śledzia, tuńczyka, cielęciny oraz podrobów wieprzowych i wołowych. Absolutnie zakazany jest alkohol, który będzie blokował możliwość wydalania kwasu moczowego. W obniżaniu kwasu moczowego pomocne będą m.in.: produkty nabiałowe niskotłuszczowe, wiśnie (dowolne ilości i w każdej postaci – minimum 10 świeżych wiśni dziennie), warzywa i owoce dozwolone w dnie moczanowej bogate w potas, kwas foliowy, witaminę C (np. ziemniak, burak, seler, pomidor, świeże jabłko, świeże morele, brzoskwinia, sałata, kalafior, porzeczki, truskawki). Nie rzadko potrzebna jest dodatkowa suplementacja witaminą C i folianami. Wspomagająco warto zastosować również naturalne środki przeciwzapalne, przeciwbólowe czy moczopędne np. bromelainę (enzym z ananasa), kurkuminę (żółty barwnik korzenia ostryżu długiego), napar z nasion selera. Niezwykle ważnym i bardzo prostym elementem terapii dny moczanowej jest picie wody (przynajmniej 8 szklanek dziennie), która ułatwia usuwanie kwasu moczowego z organizmu. Będzie też zapobiegać kolejnym atakom dny. Pojawiające się dane epidemiologiczne sugerują, że częstość występowania dny wzrasta. Jest to związane m.in. z rosnącą liczbą osób z zespołem metabolicznym, nadciśnieniem czy chorobami nerek. Utrata nadmiernych kilogramów, zmiany w diecie, regularne mierzenie ciśnienia tętniczego krwi i ćwiczenia (indywidualnie dobrane przez fizjoterapeutę do objawów choroby) oraz zmiany w schematach leczenia z pewnością przyczynią się do lepszej kontroli dny moczanowej.

• Gajewski P., Szczeklik A.: Interna Szczeklika. Medycyna praktyczna, Kraków 2014. Wydanie VI
• Neogi T. i in.: Drinking water can reduce the risk of recurrent gout attacks. Arthritis & Rheumatology 60:S762, January 2009 XX https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/ choroby/63788,dna-moczanowa
• Bońkowski M., Majewski M.: Dna moczanowa. Dieta i jadłospisy. Wyd. Escape Magazine. Toruń 2014
• Williams P. T.: Effects of diet, physical activity and performance, and body weight on incident gout in ostensibly healthy, vigorously active men. Am J Clin Nutr. 2008 May; 87(5): 1480–1487
• Álvarez-Lario B., Alonso-Valdivielso J.L.: Hiperuricemia y gota: el papel de la dieta. Nutr Hosp. 2014;29(4):760-770
• Reid M.: Managing gout. Good Practice Issue 11, November 2017 XX Kakutani-Hatayama M. i in.: Nonpharmacological Management of Gout and Hyperuricemia: Hints for Better Lifestyle. Am J Lifestyle Med. 2017 Jul-Aug; 11(4): 321–329
• Yuqing Zhang i in.: Cherry Consumption and the Risk of Recurrent Gout Attacks. Arthritis Rheum. 2012 Dec; 64(12): 4004–4011