Dynia

Właściwości lecznicze ma miąższ, nasiona, a po wysuszeniu można tłoczyć olej z pestek nasion. Z dyni można skomponować smaczne, różnorodne, a przede wszystkim zdrowe dania.

Dynia jest niskokaloryczna. W 100 g znajdziemy jedynie 28 kcal. Jest skarbnicą składników mineralnych i witamin. Zawiera potas (278 mg/100 g), wapń (66 mg/100 g), fosfor (43 mg/100 g), magnez (14 mg/100 g) i żelazo (0,8 mg/100 g). Miąższ z dyni zawiera gamę witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, czyli A, E i K oraz witaminy rozpuszczalne w wodzie, głównie C i z grupy B. Jest idealna w sezonie jesienno-zimowym, gdy panuje okres grypy i przeziębienia. Witamina C stymuluje układ immunologiczny do walki z infekcjami, wzmacniając naturalną ochronę organizmu. Dynia zawiera sporą ilość karotenu, głównie α i β. Im barwa miąższu jest intensywniejsza, tym większa ilość karotenów. Ma dużą zawartość błonnika, ale też wysoki indeks glikemiczny, który wynosi 75, dlatego osoby z cukrzycą powinny do niej podchodzić z rozwagą.

Dynia jest wykorzystywana w leczeniu nadciśnienia tętniczego, bowiem w swoim składzie praktycznie nie zawiera sodu. Rozpuszczalny błonnik pokarmowy w dyni reguluje profil lipidowy krwi. Ma zdolność wiązania kwasów żółciowych w jelicie grubym, dzięki czemu obniża poziom „złego” cholesterolu LDL. Dzięki dużej zawartości witaminy E dynia pomaga uszczelniać ściany naczyń krwionośnych oraz chroni erytrocyty przed przedwczesnym rozpadem. Witamin B11 (karnityna) pomaga w walce z anemią, zaburzeniach krzepliwości krwi i zapobiega powstaniu zakrzepów. Ponadto potas utrzymuje prawidłowy rytm pracy serca, zapobiegając zatorom i zawałom. Dynia zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, które pomagają w likwidacji już powstałych w naczyniach złogów cholesterolowych w ścianach tętnic oraz zapobiegają dalszemu rozwojowi blaszki miażdżycowej i chorobie wieńcowej serca.

Dzięki wysokiej zawartości magnezu dynia wpływa na aktywację większej ilości połączeń nerwowych w mózgu. Pomaga w walce ze stresem i przeciwnościami losu. Niedobór tego pierwiastka może spowodować stany depresyjne, lękowe i migreny. Dynia zawiera lecytynę, która określana jest mianem paliwa dla mózgu. W lecytynie znajdziemy inozytol, który uczestniczy w procesach przekazywania impulsów nerwowych do mózgu. Wzmacnia komórki nerwowe i poprawia zdolności zapamiętywania. Szczególnie jest polecana uczniom, osobom, które na co dzień pracują umysłowo oraz w czasie zwiększonego wysiłku intelektualnego. Dynia znajdzie zastosowanie u osób stosujących koloroterapię, bowiem intensywna, pomarańczowa barwa pobudza do działania, stymuluje i dodaje otuchy.

Beta-karoten, czyli pochodna witaminy A wpływa na prawidłowe funkcjonowanie wzroku. Jest składnikiem barwnika wzrokowego występującego w siatkówce oka, pozwalającego lepiej widzieć o zmierzchu. Pomaga w profilaktyce zwyrodnienia plamki żółtej (AMD), która jest jedną z głównych przyczyn pogorszenia i utraty wzroku w starszym wieku. Spowalnia także rozwój kseroftalmii (zespół suchego oka) oraz zapobiega powstaniu zaćmy.

Dynia składa się aż w 90% z wody, więc idealnie nawilża i nawadnia organizm. Dostarcza dużą ilość błonnika pokarmowego, który wpływa na poprawę perystaltyki jelit, przyśpiesza przesuwanie treści pokarmowych i wchłanianie substancji odżywczych. Jeden kubek gotowanej dyni (245 g) zawiera aż 3 g błonnika. Jego pęcznienie powoduje zwiększenie objętości treści pokarmowej, wolniejsze opróżnianie żołądka i wydłużenie odczucia sytości. Dynia zawiera dużą ilość celulozy, która przyśpiesza metabolizm, dzięki czemu organizm pozbywa się zalegających i nagromadzonych szkodliwych produktów przemiany materii. Sok z dyni wypity na pusty żołądek działa jako środek na zaparcia i wspomaga odchudzanie. Oczyszcza organizm, pomaga pozbyć się z organizmu toksyn i zalegających złogów. Dzięki wysokiej zawartości potasu reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu i wspomaga funkcjonowanie nerek. Dynia należy do grupy produktów zasadowych, czyli alkalizuje organizm, jednocześnie go odkwaszając.

Dynia zawiera antyoksydanty, które neutralizują wolne rodniki i spowalniają proces starzenia się organizmu, nawilżają i wygładzają skórę. Dzięki wysokiej zawartości witaminy A dynia reguluje pracę gruczołów łojowych w skórze i pozwala zachować jej młody wygląd. Cynk wspomaga gojenie się ran i leczenie chorób skórnych, np. trądziku i opryszczki. W medycynie ludowej z miąższu z dyni przygotowywano okłady na trudno gojące się rany i oparzenia skórne. Przecieranie twarzy kawałkiem dyni poprawia nawilżenie skóry, uelastycznia i oczyszcza, zamyka pory. Wyciśnięty sok z dyni działa tonizująco na skórę, przywracając jej właściwe pH. Dynia jest bogatym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, które pomagają zapewnić piękne, zdrowe włosy oraz nieskazitelną i wygładzoną cerę.

Miąższ z dyni polecany jest kobietom w ciąży. Jest doskonałym środkiem przeciw mdłościom i wymiotom. Dynia zawiera kwas foliowy, który zapobiega wadom rozwojowym cewy nerwowej. Fitoestrogeny pomagają kobietom złagodzić objawy menopauzy – zmniejszają uderzenia gorąca, bóle głowy czy bóle stawów. Przypominają działaniem estrogeny, czyli hormony piękna i młodości. Wykazują one działanie antyoksydacyjne, czyli hamujące działanie wolnych rodników odpowiedzialnych za procesy starzenia się skóry. Rozgotowana dynia jest lekkostrawna i łatwo przyswajalna, więc z powodzeniem można ją podawać niemowlętom od 4. miesiąca życia. Ma niewielką zdolność wiązania azotanów i metali ciężkich z gleby, więc jest bezpiecznym produktem. Sok z wyciśniętej dyni łagodzi kolkę u niemowląt i uspokaja.

Dynia, oprócz drogocennego miąższu, zawiera też pestki, które mimo że są kaloryczne mają wiele cennych witamin i minerałów. Z pestek dyni można wytłoczyć na zimno olej. Ma ciemnobrązowy kolor, orzechowy smak i zapach. Olej z pestek dyni w 80% zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, które wykorzystywane są do budowy ścian komórkowych, witaminy D i hormonów. Zawiera także kwas linolowy i olejowy oraz bogactwo witamin z grupy E, B, A i C. W kuchni może być używany na zimno do sałatek i warzyw gotowanych. Oleju nie można podgrzewać, bowiem pod wpływem wysokiej temperatury traci cenne właściwości odżywcze.

Pestki z dyni to najskuteczniejszy środek wspomagający detoksykację oraz usuwanie pasożytów u dzieci. Jest to sposób całkowicie naturalny, bezpieczny i nie powoduje skutków ubocznych. Kurkubiacyty, czyli substancje zawarte w błonce otaczającej nasiona pestek dyni, zabezpieczają przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Działają porażająco na układ nerwowy pasożytów, wspomagając leczenie chorób pasożytniczych. Pestki są doskonałe w walce z owsikami, glistą ludzką, tasiemcem i innymi pasożytami. Należy zblendować surowe pestki dyni z jogurtem naturalnym i spożywać na czczo, przed śniadaniem. Po dwóch godzinach należy podać dziecku dodatkowo środek przeczyszczający, np. łyżkę oleju rycynowego lub z pestek z dyni. Pasożyty w ogromnej większości zostaną wówczas wydalone z kałem.

Dzięki zawartości fitosteroli i cynku pestki z dyni chronią przed powiększaniem i zapaleniem gruczołu krokowego prostaty. W krajach bałkańskich, gdzie zjada się dużo pestek z dyni, choroba prostaty jest rzadko spotykana. Zapotrzebowanie na cynk wśród mężczyzn jest czterokrotnie większe niż u kobiet. Powinni spożywać ok. 15 mg dziennie. Cynk bowiem jest nazywany męskim pierwiastkiem. Poprawia sprawność seksualną i podtrzymuje żywotność plemników. Przyczynia się do lepszej pracy gruczołu krokowego i produkcji testosteronu. Witamina E pozytywnie wpływa na potencję, pomaga w leczeniu niepłodności, ponieważ przedłuża żywotność plemników. Przy niedoborze tej substancji biologicznej u mężczyzn dochodzi do niedostatecznej produkcji plemników.

Na targowiskach można spotkać wiele rodzajów dyń, różnią się wielkością, kolorem i smakiem. Dynie należy wybierać ciężkie, o symetrycznym kształcie. Trzeba zwrócić uwagę na ogonek – powinien być suchy i brązowy. Należy je przechowywać w suchym, chłodnym miejscu. Przygotowując, należy odciąć jej wierzch i rozciąć na połowę. Następnie usunąć wszystkie pestki i włóknisty miąższ. Po przekrojeniu dynia musi być przyrządzona w tym samym dniu. Gdy na targowisku jest już rozkrojona, trzeba spróbować pestkę. W smaku powinna być słodka i pełna w środku. Dynia może być przyrządzana na wiele sposobów. Wykonywać z niej można pyszne obiady, desery, a nawet przetwory.