Ekspresja seksualna okresu dorastania (11/12-18/19 r.ż) Zachowania normatywne i poza normą

Przemija wraz z wprowadzeniem bardziej dojrzałych form zachowań seksualnych. Najczęściej polega na autostymulacji narządów płciowych (członka u chłopców, łechtaczki u dziewczynki). Jest to główna forma rozładowania napięcia seksualnego u młodych ludzi w tym wieku.

Są to wzajemne pieszczoty, którymi obdarzają się młodzi ludzie. Stymulacja obejmuje górną część ciała, głównie piersi.

Wzajemne pieszczoty i pobudzanie genitaliów w celu doprowadzenia do odczuwania przyjemności, z orgazmem włącznie. Jest to zachowanie seksualne wykluczające stosunek seksualny.

Kontakty genitalne. Obserwuje się zjawisko obniżania wieku, w którym nastolatki podejmują współżycie. Wieloletnie badania (m.in. Izdebski) wskazywały przed laty wyraźny związek niższego wieku inicjacji seksualnej ze szczególnym stylem życia tj. spożywaniem alkoholu, paleniem papierosów, używaniem substancji odurzających, niższym wykształceniem. Wczesny wiek podjęcia współżycia był charakterystyczny dla środowisk patologicznych. W ostatnich latach przekaz medialny (TV, Internet, czasopisma) jest częstokroć taki, że seks stanowi wartość samą w sobie, czy też jest swego rodzaju „trampoliną” do „kariery”. Podatni na wpływy mediów młodzi powielają prezentowane zachowania, na które nie są dojrzali rozwojowo. Nie są także gotowi na konsekwencje (np. niechciana ciąża, zranienia uczuć, które przy kruchej jeszcze psychice mogą prowadzić młodzież do podejmowania zachowań autoagresywnych, czy wręcz prób samobójczych). Częsta zmiana partnerów seksualnych grozi również zakażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową (m.in. HIV/AIDS). Swego rodzaju medialna erotyzacja, seksualizacja różnych sfer życia (m.in. programy rozrywkowe, reklamy) niestety sprzyja podtrzymywaniu zjawiska dezintegracji (rozdzielenia) uczuć i zachowań seksualnych. W okres dojrzewania ta dezintegracja jest wpisana jako zjawisko rozwojowe i wyraźna szczególnie w pierwszych latach tej fazy rozwojowej. Jednak pod koniec dorastania te dwa wątki powinny się łączyć, tak aby młody dorosły był zdolny do łączenia ich w relacji z jedną osobą tj. podejmowania (jeśli tak zdecyduje) zachowań seksualnych w relacji z osobą, którą darzy uczuciem.

O jej nałogowym charakterze decyduje to, że stanowi dominującą lub jedyną formę rozładowywania napięć (wszelkich, emocjonalnych). Jest to łatwo dostępny sposób „radzenia” sobie z uczuciami, dający niemal natychmiastowy efekt w postaci ulgi, przy zachowaniu całkowitej kontroli nad jej przebiegiem. Podstawę uzależnienia stanowią zatem: powtarzalność, nadmierna częstotliwość, rytualizacja postępowania (schemat jest powtarzany), przymus stosowania. Zagrożonymi masturbacją nałogową są osoby z trudnościami w nawiązywaniu i podtrzymaniu kontaktów, upośledzone umysłowo, doświadczające przemocy (w tym przemocy seksualnej) oraz niemające wsparcia bliskich (osamotnione), których rozwój osobowości przebiega nieprawidłowo.

Istotą tego typu masturbacji jest pobudzanie siebie w sposób nietypowy, dziwaczny. Jednym z późniejszych problemów jest trudność wkomponowania w aktywność w parze takiego szczególnego sposobu pobudzania. Stymulacja dokonywana przez partnera okazuje się wtedy mniej atrakcyjna albo wręcz niechciana, bo niedająca satysfakcji. Przykładem może być pobudzanie narządów płciowych strumieniem (a właściwie wieloma cienkimi strumieniami) wody z prysznica. Partner nie będzie w stanie odtworzyć takiego wyjątkowego sposobu pobudzania.

Zagrożonymi tym typem zachowań są osoby z dużą potrzebą poznawczą. Zainteresowanie poznawaniem mogą skierować do siebie, eksperymentując z własnym ciałem. Niestety zachowania takie mogą być niebezpieczne dla zdrowia, czy wręcz życia. Przykładami mogą być: uzyskanie podniecenia przez podwieszanie się, wykonywanie „wlewek”/ lewatywy z użyciem szkodliwych substancji, nakłuwanie własnego ciała i kojarzenie tych zachowań z pobudzaniem, podnieceniem i zaspokojeniem. Ważna jest edukacja młodych ludzi (w rodzinie, w szkole), aby uzyskiwali wiedzę nt. zjawisk charakterystycznych dla ich wieku rozwojowego. Rozumiejąc swoje ciało, emocje, i ucząc się budowania relacji na podstawie prawidłowych wzorców (głównie dobre relacje wewnątrzrodzinne, przykład dobrej relacji łączącej rodziców), nie będą tak podatni na negatywne wpływy (także grupy rówieśniczej, mediów, innych osób), a będzie to zwiększać ich szanse na zintegrowane funkcjonowanie i zbudowanie satysfakcjonującego związku w przyszłości.