Profilaktyka chorób układu sercowo-naczyniowego

Układ sercowo-naczyniowy jest układem zamkniętym, utworzonym przez złożoną sieć naczyń krwionośnych, w których krew przepływa dzięki pompującej akcji serca.

Zadaniem układu krążenia jest dostarczenie całemu ustrojowi energii potrzebnej do jego prawidłowego funkcjonowania. Krew pompowana przez serce powinna krążyć z określoną siłą w obrębie naczyń krwionośnych, aby dotrzeć do wszystkich narządów i tkanek.

Ten ciągły przepływ krwi ma dwa zasadnicze cele:

• doprowadzenie do wszystkich tkanek ustroju tlenu i substancji odżywczych,
• usunięcie z odległych tkanek produktów przemiany materii, np. dwutlenku węgla oraz związków, których obecność we krwi jest szkodliwa dla zdrowia.

Krew pompowana przez serce płynie specjalnymi naczyniami, zwanymi tętnicami, których rozgałęzienia, o coraz mniejszej średnicy, docierają do wszystkich tkanek ustroju. Wewnątrz tkanek te najcieńsze z nich przekształcają się w naczynia włosowate o tak cienkich ściankach, że możliwa jest wymiana substancji między krwią a tkanką. Niepotrzebne produkty przemiany materii oraz substancje toksyczne odprowadzane są do serca żyłami, które powstały w wyniku przekształcenia naczyń włosowatych. Do właściwego krążenia krwi nieodzowne są zdrowe naczynia krwionośne oraz sprawna czynność serca jako pompy.

Ściany tętnic są utworzone z trzech warstw zawierających różne tkanki. Warstwa zewnętrzna pełni funkcję ochronną. Warstwa środkowa, czyli błona mięśniowa, zapewnia elastyczność naczyń. Warstwa wewnętrzna, wyściełająca wnętrze tętnicy, to śródbłonek. Śródbłonek naczyń to jeden z najważniejszych organów zapewniających prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia. Jego całkowita masa wynosi 1–2 kg, a powierzchnia szacowana jest na kilkaset metrów kwadratowych.

Komórki śródbłonka uwalniają substancje o przeciwstawnych właściwościach. Z jednej strony są to substancje rozszerzające naczynia i zmniejszające ryzyko zakrzepu, np. prostacyklina i tlenek azotu, z drugiej strony to substancje powodujące skurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych i działanie prozakrzepowe, np. endotelina. Konieczna jest równowaga między tymi substancjami, aby możliwe było utrzymanie prawidłowego napięcia ściany naczyń i funkcji układu krzepnięcia. Ponadto śródbłonek reguluje transport substancji przez ścianę naczynia.

W prawidłowych warunkach śródbłonek naczyniowy hamuje agregację płytek krwi i procesy krzepnięcia, utrzymuje stan rozszerzenia naczyń oraz nie dopuszcza do nadmiernej przepuszczalności ścian i przebudowy naczyń.

Na skutek oddziaływania czynników patologicznych równowaga czynnościowa śródbłonka zostaje przesunięta w kierunku przeciwstawnych procesów, co prowadzi do dysfunkcji i uszkodzenia śródbłonka, a w konsekwencji do rozwoju nadciśnienia tętniczego i miażdżycy. W większości przypadków choroba przebiega bezobjawowo, ponieważ nasz organizm adaptuje się stopniowo do nowych warunków, lecz czasem, zupełnie niespodziewanie, dochodzi do rozwoju ciężkiego powikłania, prowadzącego nawet do śmierci. Nadanie nadciśnieniu tętniczemu określenia „cichy zabójca” jest więc w pełni uzasadnione.

Krew wyrzucana z serca z większą siłą uderza w ściany tętnic i powoduje ich twardnienie i utratę elastyczności. W zwężonych tętnicach o szorstkich ściankach krew staje się lepka i ma tendencję do krzepnięcia. Twarde ściany łatwiej pękają, a w miejscach pęknięć szybciej odkładają się złogi cholesterolu i innych substancji, przez co mogą tworzyć się skrzepy doprowadzające do zatkania naczynia. W ten sposób dochodzi do zawału serca, udaru mózgu, niewydolności nerek, uszkodzenia wzroku i innych powikłań.

Istnieją pewne czynniki ryzyka rozwoju chorób układu krążenia, na które nie mamy wpływu, takie jak płeć męska, wiek czy obciążenia rodzinne chorobami serca. Zdecydowana większość czynników sprzyjających rozwojowi chorób serca jest jednak modyfi kowalna – możemy je zwalczać lub im zapobiegać. Należą do nich: otyłość, brak aktywności fi zycznej, przewlekły stres, niewłaściwe odżywianie się, palenie tytoniu, nadmierne spożywanie alkoholu, cukrzyca, nadciśnienie, wysokie stężenie frakcji LDL cholesterolu, różnorakie czynniki zapalne czy zakażenia (m.in. bakteria Chlamydia pneumoniae). Powyższe czynniki w pierwszej kolejności doprowadzają do uszkodzenia śródbłonka naczyń.

Jeżeli doszło już do uszkodzenia śródbłonka naczyń, należy minimalizować jego skutki, aby nie dopuścić do rozwoju choroby. Obecnie dużym zainteresowaniem, ze względu na korzystne działanie na stres oksydacyjny, a przez to na otyłość i choroby układu krążenia, cieszą się zawarte w owocach i warzywach przeciwutleniacze.

Spośród wszystkich znanych owoców największą zawartością antyoksydantów wyróżniają się owoce aronii i granatu. W istotny sposób wzmacniają one elastyczność i uszczelniają ściany naczyń krwionośnych, zwiększają wytwarzanie tlenku azotu przez komórki śródbłonka i zapobiegają odkładaniu się cholesterolu w ścianie naczynia. Hipoglikemizujące (obniżające poziom glukozy we krwi) działanie aronii może okazać się pomocne w zapobieganiu cukrzycy typu 2 oraz chorób układu krążenia. Eksperymenty przeprowadzone na płytkach krwi udowodniły, że wyciąg z aronii hamuje ich agregację i ma właściwości przeciwzakrzepowe.

Warto również zwrócić uwagę na takie produkty jak ekstrakt z winogron, owoców mango oraz kwiatów hibiskusa, które, regulując metabolizm lipidów, zapobiegają powstawaniu zmian miażdżycowych oraz chronią i wzmacniają naczynia krwionośne. Nie bez znaczenia jest także wzmocnienie pracy serca, zwiększenie siły skurczu i regulacja przepływu krwi, do której przyczynia się ekstrakt z głogu. Z kolei ziele serdecznika jest doskonałym źródłem fenylopropanoidów, które działają ochronnie na serce i układ krwionośny. Biologicznie aktywne związki zawarte w tarczycy bajkalskiej zapobiegają agregacji płytek krwi oraz poprawiają mikrokrążenie, a także hamują niepożądane zmiany zachodzące w obrębie naczyń krwionośnych. Te naturalne składniki są sprawdzonym i od lat stosowanym sposobem, dzięki któremu bez konieczności przyjmowania leków farmakologicznych możliwe jest zadbanie o odpowiednią kondycję mięśnia sercowego i układu krążenia.

Z badań przeprowadzonych w ostatnich latach wynika, że stosowanie suplementów diety może w znaczny sposób zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia przez wspomaganie pracy serca, ochronę naczyń krwionośnych oraz regulację poziomu cholesterolu. Są one również nieocenioną pomocą w procesie leczenia tych schorzeń. Do takich produktów zalicza się wyróżniony przez Fundację Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Z. Religi suplement diety ProCardiol Duo Life Medical Formula, który dzięki swemu bogatemu i w pełni naturalnemu składowi jest w stanie dostarczyć do naszego organizmu wszystkie składniki konieczne do utrzymania optymalnej kondycji mięśnia sercowego, naczyń krwionośnych oraz żył. Odpowiednio skomponowane suplementy diety o bogatym, naturalnym składzie mogą okazać się bezcennym ratunkiem dla nadwyrężonego serca oraz całego układu krwionośnego. Pamiętajmy jednak, że podstawą w profi laktyce chorób układu krążenia jest prowadzenie zdrowego trybu życia, ponieważ to właśnie od tego, jak żyjemy, zależy nasze zdrowie.