Rubinowa „jagoda” historyczne remedium – od otyłości do nowotworów

Owoce maliny właściwej, Rubusidaeus, kojarzą się przeważnie z rubinową barwą, jednak cechuje je spora różnorodność, znane są liczne odmiany o barwie żółtej, a nawet białej. Ponadto gatunek pokrewny Rubusoccidentalis – malina czarna, posiada owoce o ciemnej prawie czarnej barwie. Owoce maliny właściwej towarzyszą ludzkości od niepamiętnych czasów – ich zbieractwem trudnił się już człowiek pierwotny. W starożytnej Grecji i Rzymie uważane były za smakołyki. Odwary z malinowych liści, kwiatów oraz pędów stosowano w formie kompresów i okładów w różnych schorzeniach skórnych jako środek przeciwzapalny.

Jednak dopiero we wczesnym średniowieczu w ogrodach przyklasztornych rozpoczęła się uprawa malin na większą skalę. Wówczas to mnisi odkryli, że sok z owoców malin połączony z kwiatem lipy, to skuteczny lek na przeziębienie, doskonały środek napotny i przeciwgorączkowy. Maliny stosowano także w medycynie tybetańskiej w stanach nerwicowych i zaburzeniach psychicznych. W Polsce już w XVI wieku wykorzystywano syrop z owoców malin jako środek odżywczy i lek ogólnie wzmacniający. Kwiaty malin roztarte z miodem zalecano do przemywań „na oczy napuchłe i zropiałe”, a mieszaniną soku z liści i miodu leczono astmę.

W medycynie ludowej wykorzystywano również liście maliny jako remedium w schorzeniach kobiecych. Wyciągami z mieszanek ziół, zawierających liście maliny, leczono nieregularne i bolesne miesiączki. Znanym i wykorzystywanymi również współcześnie są właściwości liści jako surowca ułatwiającego akcję porodową. W badaniach klinicznych przeprowadzonych w Anglii wykazano, że stosowanie wyciągu z liści w okresie przed porodem zmniejsza liczbę porodów kleszczowych. W medycynie oficynalnej liście maliny są uznanym surowcem przeciwbiegunkowym i ściągającym.

W owocach malin znajdują się nie tylko witaminy (A, B1, B2, B3, C, K, PP) oraz sole mineralne (żelazo, potas, cynk, miedź, mangan, magnez, ryboflawiny, niacyny, pektyny, antocyjany) ale także znaczące ilości kwasów organicznych (mrówkowego, jabłkowego, cytrynowego) oraz kwasów fenolowych (salicylowego, benzoesowego, elagowego). Owoce maliny są bogatym źródłem związków fenolowych – polifenoli z grupy antocyjanów – decydują one o barwie owoców (odmiana o barwie żółtej czy białej nie zawiera antocyjanów) oraz elagotanin – pochodnych wielocukrowych kwasu elagowego. Te dwie grupy związków czynnych decydują o efekcie leczniczym owoców maliny. Jeden ze związków antocyjanowych, dominujący w zespole – cyjanidyna, podobnie jak aspiryna hamuje enzymy – cyklooksygenazy i posiada właściwości przeciwzapalne. Owoce maliny są unikatowym surowcem, ze względu na bardzo wysoką zawartość elagotanin, o wiele wyższą niż w innych owocach np. truskawki, poziomki. Warto pamiętać, że elagotaniny występują głównie w drobnych pestkach owoców, a owoc maliny jest nazywany owocem złożonym –wielopestkowcem.

Składniki odżywcze w malinie 1 szklanka (123,00 g) – % dziennego zapotrzebowania:

• witamina C – 53,7%
• mangan – 41%
• witamina K – 11,9%
• magnez – 6,7%
• foliany – 6,4%
• tłuszcze omega–3 – 6,2%
• miedź – 5,5%
• witamina E – 5,3%
• potas – 5,3%
• kalorie (63) – 3%

Właściwości lecznicze malin są wynikiem głównie aktywności biologicznej antocyjanów i elagotanin, a także wolnego kwasu elagowego. Związki te charakteryzuje wysoka aktywność antyutleniająca, co ma duże znaczenie w hamowaniu stanu zapalnego jak również w profilaktyce szeregu chorób cywilizacyjnych (miażdżyca, cukrzyca, nowotwory) związanych z wolnymi rodnikami, jako czynnikami uszkadzającymi struktury komórkowe. W organizmie elagotaniny są rozkładane do kwasu elagowego, co znacząco zwiększa jego poziom w porównaniu do poziomu wolnego kwasu elagowego w surowcu. Kwas elagowy oprócz zdolności do przeciwdziałania wolnym rodnikom ma także właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, oraz obniżające ciśnienie krwi. W badaniach na zwierzętach wykazano korzystne efekty kwasu elagowego w obrębie śluzówki żołądka i jego właściwości przeciwwrzodowe. Wyniki badań z ostatnich wskazują na działanie przeciwreumatyczne owoców malin, co jest związane z obecnością antocyjanów i m. in. ich hamującym wpływem na cyklooksygenazy oraz elastazy i kolagenazy, powodujące destrukcję tkanki stawowej. Występujące w owocach żelazo i miedź mogą wspomóc leczenie anemii.

Wyniki eksperymentów na zwierzętach oraz badań klinicznych wskazują na właściwości przeciwnowotworowe owoców malin, szczególnie w przypadku nowotworów układu pokarmowego, w tym jelita grubego. Za takie efekty owoców są odpowiedzialne przede wszystkim elagotaniny oraz produkt ich rozpadu – kwas elagowy. W mechanizmie działania przeciwnowotworowego uwzględnia się stymulację procesu apoptozy – śmierci komórek nowotworowych.

Zarówno owoce, jak i liście malin są znakomitym środkiem przeciwgorączkowym, ponieważ pobudzają czynność gruczołów potowych, wpływają na obniżenie temperatury. Owoce malin działają przeciwdrobnoustrojowo (przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo) (kwas elagowy i elagotaniny) a także przeciwzapalnie (antocyjany). Zwiększają diurezę i w ten sposób szybciej są wydalane z organizmu toksyczne produkty przemiany materii, również stanowiące rezultat toczącego się stanu zapalnego. Stosowanie w trakcie infekcji soku czy przetworów z owoców malin znacznie skraca czas leczenia infekcji grypowej lub grypopodobnej.

Liście malin działają ściągająco, przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie, hamują rozwój bakterii jelitowych, i skutecznie hamują biegunkę.

Liście malin wywołują nieznaczny rozkurcz mięśni gładkich, m.in. macicy, więc są pomocne w łagodzeniu bólu miesiączkowego, (uwaga nie mogą być stosowane przez kobiety w ciąży).

Występujący w owocach malin keton malinowy przyśpiesza spalanie tkanki tłuszczowej i zapobiega jej odkładaniu.

Maliny zawierają dużo błonnika, wspomagającego utratę wagi, a dodatkowo ich lekkie działanie przeczyszczające wspomaga prawidłową pracę układu trawiennego, pomaga przy zaparciach, bardzo częstych w przypadku stosowania diet odchudzających.

Łyżkę liści malin zalewamy 1/2 szklanki wrzątku i pod przykryciem odstawiamy do naciągnięcia na 15 minut. Przecedzamy. Pijemy po 1/2 szklanki naparu 2–3 razy dziennie. Napar może też być stosowany jako łagodny lek przeciwbiegunkowy lub do płukania w stanach zapalnych gardła i jamy ustnej, ale także do okładów na skórę przy chorobach skórnych i oparzeniach.

Owoce są bardzo delikatne, łatwo ulegają uszkodzeniu i puszczają sok, co przyśpiesza proces pleśnienia. Najlepiej zbierać je do naczyń emaliowanych, kamionkowych albo szklanych. Są owocami o wszechstronnym zastosowaniu. Możemy wykorzystać je do przyrządzenia wspaniałych świeżych deserów, koktajli, galaretek, zup, dżemów, konfitur, kompotów, syropów i soków, jako dodatek do lodów, ciast, musów, farszów, sosów.

W związku z dość dużą ilością puryn, jakie znaleźć można w owocach malin, nie powinni ich spożywać ludzie ze skazą moczanową oraz niewydolnością nerek.

Cel: wzmocnienie hormonalne dla kobiet (zaburzenia miesiączkowania, menopauza) Zmiksuj: · 200 ml mleka sojowego · ½ łyżeczki syropu z lukrecji, melasy trzcinowej lub miodu · 100 g malin · łyżeczka zarodków pszennych · 1 suszona figa (pokrojona) · łyżeczka siemienia lnianego