Terapia pożywieniem, czyli chiński sposób na zdrowie i długowieczność

Przełomowym wydarzeniem było uznanie Tradycyjnej Medycyny Chińskiej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w 2019 roku za pełnoprawny system medyczny, włączany do krajowych systemów opieki zdrowotnej, będący cennym uzupełnieniem konwencjonalnych metod leczenia oraz skuteczną metodą zapobiegania chorobom.

Lekarz Medycyny Chińskiej różni się od lekarza zachodniego jedną, podstawową kwestią: patrzy na pacjenta w sposób całościowy – holistyczny. Uważa bowiem, że człowiek jest cząstką wszechświata i żyje w jego rytmie. Każdego dnia potężne siły przyrody wystawiają go na próbę, nierzadko pozbawiając równowagi. Brak harmonii to stan znacznego osłabienia i zwiększona podatność na choroby. Lekarz wschodu chcąc uleczyć pacjenta, będzie dążył do przywrócenia homeostazy. W zależności od potrzeby wykorzysta w tym celu: dietetykę, ziołolecznictwo, akupunkturę. Wybór metody poprzedzi diagnozą, opierając się na skrupulatnym wywiadzie – zastanów się teraz, jak często twój lekarz internista pyta o: sposób odżywiania, jakość snu, perystaltykę jelit, częstotliwość i objętość oddawanego moczu, potliwość czy menstruację? Dla wschodniego praktyka to jedynie garstka spośród wszystkich pytań, które zada. Dzięki temu precyzyjnie ustali wzorzec patologii i zaproponuje leczenie przyczyny choroby, a nie jak to najczęściej bywa w przypadku medycyny zachodniej jej manifestacji.

W opozycji do zachodnich metod dietetyka chińska nie skupia się jedynie na patogenie i jego unicestwieniu, tylko na wzmocnieniu organizmu na tyle, by sam poradził sobie z chorobą. Zapamiętał, w jaki sposób to osiągnął i w przypadku kolejnego spotkania z tym samym lub podobnym czynnikiem chorobotwórczym szybko się z nim rozprawił. Takie postępowanie jest szczególnie istotne w przypadku osób starszych czy zwyczajnie słabszych. Dostarczenie sił witalnych jest kluczem do sukcesu. W przeciwnym wypadku, stosując przykładowo duże porcje syntetycznej witaminy C w celu wywołania efektu przeczyszczenia u niedoborowej osoby, może zdecydowanie pogorszyć jej stan i nawet w niedługim czasie po wyzdrowieniu, wywołać kolejne patologie – np. zaparcia z suchości.

Dietetyk zachodni po przeprowadzeniu wywiadu, zebraniu pomiarów ciała i wyliczeniu wskaźnika BMI ułoży zbilansowaną dietę w taki sposób, żeby zawierała określoną ilość kalorii i wartości odżywczych. Dietę taką będzie mógł zalecić każdej osobie o podobnych parametrach fi - zycznych. Tymczasem dietetyk Medycyny Chińskiej ma utrudnione zadanie, ponieważ każdego człowieka traktuje jako swego rodzaju indywiduum. Dodatkowo dobierając dietę, musi kierować się zasadą równoważenia pierwiastków Yin i Yang, jadłospis dostosuje do kondycji pacjenta oraz co może wydawać się zadziwiające, również do klimatu i warunków pogodowych aktualnie w nim panujących. Istnieje jeszcze jedna kategoria różnicowania produktów: smak i nie chodzi tu tylko o zmysłowe doświadczanie jedzenia, ale o jego wydźwięk terapeutyczny. Smak słodki nakarmi i zrównoważy (miód, marchew, ziemniaki, bataty, fi gi), kwaśny zachowa i wciągnie do wnętrza ciała (kiwi, pietruszka zielona, ocet, granat), słony obniży, skonsoliduje i zmiękczy (owoce morza, sos sojowy, jadalne wodorosty), gorzki odciągnie i oczyści (kurkuma, rabarbar, gorzki melon, herbata zielona), a ostry uniesie i rozproszy (chili, pieprz, rzodkiewka, cebula, czosnek, imbir). Zestawienie wszystkich pięciu smaków sprawia, że posiłek staje się „niebiański” i zdrowy. W Medycynie Chińskiej nie ma jednej diety – uniwersalnej, powtarzalnej i dobrej dla każdego. Osoby o podobnych parametrach fi zycznych mogą być swoim zupełnym przeciwieństwem. Te uskarżające się na suchość, otrzymają posiłki nawilżające, te narzekające na nadmiar wilgoci – osuszające. Pacjenci z niedoborem Yang (aspekt związany m.in. z ciepłem) będą leczeni posiłkami rozgrzewającymi i pobudzającymi, na ich zakazanej liście zdecydowanie znajdą się pokarmy słone i chłodne. Osoby z niedoborem YIN (aspekt związany m.in. z nawilżeniem) powinni stosować dietę odżywiająca YIN i wykluczyć potrawy o ostrym smaku i gorącej naturze. Dieta nie jest też zapisana „do końca życia”, a jedynie do momentu, kiedy problem, z którym pacjent się zgłosił, zostanie zażegnany. Można ją nazwać dynamiczną i reagującą na bieżące potrzeby organizmu.

Trafne różnicowanie wzorców według zasad Medycyny Chińskiej niewątpliwie wymaga wielu lat studiowania i praktykowania. Istnieje kilka ogólnych wskazówek, które nie wymagają biegłości, a ich wdrożenie zdecydowanie poprawi komfort życia codziennego:

1. Każdy posiłek traktuj z szacunkiem. To Twoja nagroda. Ma sprawić Ci przyjemność. Pobudzisz produkcję śliny, która nawilży i wstępnie rozłoży kęsy, ułatwiając tym samym dalsze przemieszczanie treści pokarmowej przez układ trawienny.
2. Nie utrudniaj życia żołądkowi. – Ciepłe potrawy są szybciej trawione. Dokładnie przeżuwaj – gwarantuje to właściwe strawienie jedzenia. W przeciwnym wypadku resztki posiłku zaczynają gnić i pod wpływem temperatury mogą fermentować, powodując powstawanie trujących toksyn. Remedium? Wszystko, co wpada do żołądka, powinno być zupą o temperaturze ciała.
3. Ciepłe, gotowane śniadanie to podstawa. – Od dzisiaj, to Twój największy i najważniejszy posiłek. Zjedzony w czasie maksimum energetycznego żołądka (7.00 – 9.00) doskonale się przyswoi. Przygotuj je najlepiej na bazie gotowanych zbóż (owies, kasza jaglana, kasza gryczana, ryż, amarantus, żyto, orkisz) i warzyw lub z dodatkiem suszonych owoców (namoczonych przez noc), pestek i orzechów (namoczonych lub prażonych). Jeśli potrzebujesz dodatkowego ogrzania, dodaj kilka plastrów świeżego imbiru.
4. Nie najadaj się do syta. – Chińczycy powtarzają: Jedz tyle, aż będziesz najedzony w 80 procentach. Twój mózg dopiero za chwilę zrozumie, że organizm nie jest już głodny.
5. Zjadaj produkty spożywcze, które ofi arowuje Ci ziemia, a nie przemysł spożywczy. – Do tego unikaj mrożonek i mikrofali. 6. Ruszaj się. – Azjatyckie parki pełne są specjalnych przyrządów, z których chętnie korzystają osoby w zaawansowanym wieku. Joga na trawie czy poranne Tai – chi to codzienność dla wielu osiemdziesięcio- czy nawet dziewięćdziesięciolatków.

„Zimą wszystko usycha, chowa się, powraca do domu i udaje się na spoczynek; zamarzają jeziora i pada śnieg. Należy powstrzymywać się od nadużywania energii. Wcześnie kładź się do snu, wstawaj o wschodzie słońca. Zaleca się stłumić pragnienia i wyciszyć umysł. Pohamuj zwłaszcza żądze seksualne; zachowaj je dla siebie jak radosny sekret. Chroń ciepło ciała, wystrzegaj się zimna, utrzymuj zamknięte pory skóry. Unikaj pocenia się. Dewiza zimy brzmi: gromadzić i przechowywać. Lekceważenie tych zasad zimą prowadzi do uszkodzenia energii nerek, co na wiosnę wywołuje słabość, zanik mięśni i zimno. Objawami tego stanu są: zapalenia stawów, zwyrodnienia kości i ścięgien”. – „Kanon medycyny chińskiej Żółtego Cesarza”, najstarsze w dziejach ludzkości klasyczne dzieło medyczne spisywane już od IV w.p.n.e.

• 1 litr wody
• 4 gruszki
• garść migdałów
• garść owoców goji
• plaster świeżego imbiru
• 2 goździki

Gruszki umyj i pokrój ze skórką. Wszystkie składniki wrzuć do wody. Gotuj około 20 minut na niewielkim ogniu pod przykryciem.

Stosuj przy suchym kaszlu, osłabieniu płuc i bólu gardła.