Uwolnij zatoki i weź głęboki oddech

Kiedy jesteśmy noworodkami, prawie cały czas wdychamy i wydychamy powietrze przez nos. Jest to związane z konfi guracją naszych gardeł, dzięki czemu możemy jednocześnie oddychać i ssać, bez zadławienia się. Jest to mechanizm konieczny do przetrwania.

Nasze nosy i znajdujące się obok nich zatoki pełnią wyjątkowe funkcje, polegające na odpowiedniej „obróbce” i przygotowaniu dla oskrzeli i płuc wdychanego powietrza. Tych funkcji nie są w stanie spełniać nasze usta – jeśli ktoś notorycznie przez nie oddycha, pozbawiony jest korzyści takich jak:

Kontrola temperatury. Twoje płuca nie są wielkimi fanami powietrza, które jest zbyt gorące lub zimne. O ile nie masz przeszkody (takiej jak skrzywiona przegroda lub przewlekły nieżyt nosa), twoje kanały nosowe będą ogrzewać (a czasami chłodzić, gdy to konieczne) powietrze do płuc. Twoje usta nie mają na to sposobu. Na przykład biegacze zimą, którzy oddychają głęboko przez nos, otrzymują ogrzane powietrze bez powodowania chłodu w płucach, sytuacja wygląda wprost przeciwnie u tych, którzy oddychają ustami – może się to skończyć podrażnieniem gardła lub oskrzeli.

Filtracja. Rzęski w przewodzie nosowym i zatokach przynosowych odfi ltrowują zanieczyszczenia i toksyny znajdujące się w powietrzu i wysyłają je bezpośrednio do gardła, a nie do płuc (może niesmacznie, ale celowo lepiej w żołądku niż gdziekolwiek indziej). Oddychając przez usta, wysyłasz wszystko, co znajduje się w powietrzu bezpośrednio do płuc.

Nawilżanie. Kanały w nosie są specjalnie zaprojektowane do nawilżania powietrza, którym oddychasz. Czy kiedykolwiek budziłeś się po niespokojnym śnie z suchością w ustach lub bólem gardła? Są szanse, że oddychałeś przez usta i nie uzyskałeś efektu nawilżającego, który jest charakterystyczny przy oddychaniu przez nos.

Zapach. Używanie zmysłu węchu, który może pomóc np. w wykryciu szkodliwych toksyn w powietrzu i jedzeniu.

Atrakcja. Używanie nosa do oddychania może również zwiększyć zdolność wąchania feromonów, potu i innych zapachów, które pomogą Ci znaleźć partnera.

Szczególnie w okresie jesienno-zimowym wiele osób cierpi na chore zatoki i ma problemy z oddychaniem przez nos. Według medycyny chińskiej główną przyczyną przewlekłego zapalenia zatok jest nagromadzenie wilgoci – śluzu w górnych drogach oddechowych. Główną przyczyną tego stanu może być niewłaściwa dieta. To podejście ma również wspólny mianownik z poglądami zachodniej medycyny. Według niej przyczynami zapalenia zatok mogą być:

• przewlekłe zakwaszenie organizmu (niewłaściwa dieta),
• infekcje bakteryjne (można pobrać wymaz lub popłuczyny z ujścia zatok i dobrać celowany antybiotyk) czy wirusowe,
• uogólnione stany zapalne błon śluzowych w całym organizmie,
• alergie i nietolerancje pokarmowe,
• budowa anatomiczna sprzyjająca zaleganiu śluzu, krzywa przegroda nosa czy czynniki genetyczne np. upośledzenie możliwości ruchu rzęsek,
• polipy, pogrubienie śluzówki na skutek przewlekłych, ropnych zapaleń zatok (badanie endoskopowe i zabieg FESS z pozostawieniem błony śluzowej w zatokach),
• zakażenia grzybicze (u osób z upośledzoną odpornością czy cukrzycą),
• suche, gorące powietrze, ekspozycja na dymy, nano i mikropyły, zanieczyszczenia z powietrza,
• nadmierny stres,
• przyczyny zębopochodne jak martwe zęby, materiały wykorzystywane do leczenia kanałowego, mikroprądy galwaniczne powstające w ustach, gdy w zębach obecne są metale (np. korony, mosty, implanty metalowe, czarne plomby amalgamatowe),
• zatrucie metalami ciężkimi, objawiające się w zaburzeniu funkcjonowania błon śluzowych np. na skutek występowania w jamie ustnej czarnych plomb amalgamatów.

Będąc rozsądnym, w celu wyleczenia zapalenia zatok, należałoby zająć się oceną występowania powyższych czynników.

Zatoki połączone są często z górnymi zębami trzonowymi i częściowo przedtrzonowymi, przez co wpływają na siebie nawzajem. W organizacji somatotopowej zatoki szczękowe będą połączone z zębami, tarczycą, żołądkiem, trzustką (a więc na ich stan wpływają te narządy). Zatoki czołowe będą połączone z uszami, kością krzyżową, nerkami i pęcherzem. Jedną z oznak chorób zatok szczękowych i czołowych są bóle głowy. Zatokowe bóle głowy mają bardzo charakterystyczne cechy:

• ból, ucisk i uczucie pełności w policzkach,
• nasilający się ból w przypadku schylania lub kładzenia,
• zatkany nos,
• wydzielina z nosa, mogąca spływać po tylnej ścianie gardła, powodując kaszel,
• obrzęk tkanek miękkich w okolicy oczu,
• pogorszenie węchu,
• zmęczenie,
• uczucie pulsowania górnych zębów podczas chodzenia,
• uczucie bólu w zębach górnych,
• brzydki zapach z ust.

Uczucie „zablokowanych” zatok wiąże się z nadmiarem śluzu np. występującym z powodu infekcji. Śluz jest niezbędnym płynem ustrojowym wydzielanym przez błony śluzowe. Zapobiega wysychaniu tkanek. Suche zatoki nie wykazywałyby odpowiedzi immunologicznej na wychwycone ciała obce, takie jak bakterie lub alergeny. Zdrowe zatoki służą więc jako baza dla przeciwciał i innych enzymów zaprojektowanych do powstrzymywania niechcianych mikroorganizmów.

Odpowiedzią są drobne włoski zwane rzęskami, które występują na powierzchni błony śluzowej wyściełającej zatoki. Rzęski poruszając się, przesuwają śluz w górę, wbrew grawitacji, w kierunku ujścia zatoki szczękowej do jamy nosa. W stanach zapalnych obrzęknięta błona śluzowa nie pozwala na prawidłowe oczyszczanie zatok, blokując ich ujście, co w dalszej konsekwencji powoduje gromadzenie się śluzu, który stanowi świetną pożywkę dla wirusów oraz bakterii. Uciskanie niektórych punktów może pomóc w oczyszczeniu zatok, umożliwiając rzęskom poruszanie się i przepływ śluzu.

Jeśli tak, wypróbuj dwa punkty nacisku:

1. Staw w pobliżu nasady nosa i oczodołu – często bolesny podczas przekrwienia. Użyj kciuków na wewnętrznym punkcie każdej brwi, na jednej linii z bokiem nosa. Naciśnij przez 30 sekund i zwolnij, powtórz, a możesz poczuć, że śluz zniknie.
2. Umieść oba środkowe palce obok każdego z nozdrzy, palce wskazujące obok nich, niżej. Naciśnij z obu stron środkowym palcem, przytrzymaj przez 30 sekund, a następnie naciśnij na palcach wskazujących przez 30 sekund. Powtarzaj, aż poczujesz swobodny przepływ powietrza w nozdrzach. Jeśli Ty lub członek rodziny cierpicie na przewlekły zatkany nos, nie ignoruj objawów. Badania wiążą już przewlekłe zapalenie zatok ze zmianami w mózgu. Przewlekłe zapalenie nosa, które powoduje między innymi uporczywy zatkany nos i bóle głowy, dotyka około 11-30% dorosłych osób, szczególnie w starszych grupach wiekowych – i coraz więcej dzieci. U osób z zapaleniem zatok zauważono słabszą łączność funkcjonalną w sieci czołowo- ciemieniowej (znaną jako centralna sieć wykonawcza w mózgu). Ten obszar mózgu jest używany do:
   • rozwiązywania problemów,
   • wyższej łączności funkcjonalnej (związana z samo odniesieniem i wędrówką umysłu),
   • zarządzania bodźcami zewnętrznymi, komunikacją i zachowaniami społecznymi.

Różnice były bardziej znaczące u osób z cięższym zapaleniem zatok przynosowych. Subiektywne odczucia spadku uwagi, trudności w koncentracji lub zaburzenia snu, których doświadcza osoba z zapaleniem zatok, mogą być związane z subtelnymi zmianami w sposobie komunikowania się ze sobą obszarów mózgu, kontrolujących te funkcje. Obecne metody leczenia zapalenia zatok przynosowych bez wyeliminowania ich przyczyn, mogą trwać kilka lat, a nasilenie stanu zapalnego często przebiega cyklicz

nie i powoduje pogrubienie błon zatok (porównajmy to sobie do zrogowaciałej skóry – temu zjawisku będą również sprzyjać częste podrażnienia błony nosa przez np. pocieranie patyczkami do wymazów). Chociaż operacja często może pomóc, nie ma gwarancji, że objawy choroby nie wystąpią ponownie. Dlatego przytoczymy tu sposób uczenia się oddychania przez nos, który będzie sprzyjał prawidłowemu funkcjonowaniu oraz sposoby radzenia sobie ze stanem zapalnym zatok, gdy już wystąpił.

To ćwiczenie może pomóc w oczyszczeniu zablokowanego nosa:

a) Weź głęboki oddech przeponowy.
b) Przytrzymaj czubek nosa zamknięty i wstrzymaj oddech.
c) Poczuj wzrost ciśnienia w zatokach (nagromadzony dwutlenek węgla pomaga chemicznie zmienić środowisko zatok nosowych). d) Zrób wydech i następnie od razu kontynuuj długi wdech, zanim przejdziesz do powolnego wydechu i wdechu.

Ponadto ulgę w zapaleniu zatok będą przynosiły:

• codzienne, poranne i wieczorne inhalacje z soli fi zjologicznej lub soli morskiej. Poranną inhalację dla dorosłych można wykonać, wdychając opary rozgrzanej na patelni suchej gruboziarnistej soli, wymieszanej z kilkoma kroplami olejków: eukaliptusowego, tymiankowego i oregano,
• w niektórych gabinetach można skorzystać z Ajurwedyjskiej metody Nasyam podawania olejków mających działanie dezynfekujące i rozkurczowe bezpośrednio do nosa,
• priorytetem jest rozrzedzenie śluzu, a na jego płynność wpływa nawodnienie organizmu – należy pić dużo ciepłej wody, odkwaszających wywarów z gotowanych warzyw, herbaty z lukrecji (uwaga na nadciśnienie), dzikiej róży, mięty, owoców czarnego bzu, ziela fi ołka trójbarwnego, mięty i wzmacniających bulionów,
• dobrze wpływają kąpiele z solą (np. 10-minutowa kąpiel z 1/2 szklanki soli magnezowej i 5 kroplami olejku z tymianku) oraz nawilżanie powietrza. Przed i po kąpielach solno – tymiankowych pamiętajmy, aby pić wodę,
• smarowanie na noc klatki piersiowej aromatycznymi balsamami (eukaliptus, oregano, mięta, cytryna, rozmaryn), aby usprawnić oddychanie oraz spanie w pozycji bardziej pionowej, co ułatwi spływanie śluzu,
• w trakcie leczenia zalecane jest oczyszczanie zatok z nadmiaru śluzu poprzez 2-3 x dziennie płukanie zatok np. za pomocą dzbanka Neti służącego do irygacji zatok. Używa się go, przechylając głowę nad zlewem pod kątem około 45 stopni, umieszczamy dzióbek najpierw w jednej dziurce nosa i delikatnie wlewamy do niej roztwór soli fi zjologicznej. Płyn przepłynie przez jamę nosową i wypłynie przez drugą dziurkę. Następnie zmieniamy strony. Może również dostać się do gardła i wtedy należy go wypluć i przepłukać usta,
• wspomagająco działa akupunktura,
• masaże ujścia zatok, refl eksoterapia,
• kolejną możliwością wsparcia w zdrowieniu jest odpowiednie żywienie, mające na celu zmniejszenie wydzielania śluzu lub ułatwiające jego usuwanie. Unikajmy pokarmów śluzotwórczych jak mleko, nabiał, cukier, biała mąka. Wskazana będzie np. kasza jaglana, jagody, cebula, jajka, przyprawy jak cynamon, goździki, kardamon,
• ziołowy lek sinupret lub preparaty homeopatyczne (dobierane indywidualnie), spray do nosa z propolisem,
• ciepłe okłady na zatoki (np. na patelni lub w piekarniku rozgrzewamy gruboziarnistą sól i gorczycę, następnie wkładamy do woreczka/ szmatki i ciepłe przykładamy do zatok, pamiętajmy, aby się nie poparzyć),
• usunięcie przyczyn alergicznych np. roztoczy, drażniących środków chemicznych,
• przyjmowanie pre i probiotyków (Lactobacillus), witaminy D3, kwercetyny (działa antyhistaminowo), bromelainy (działa przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo, może wpływać na działanie niektórych antybiotyków i rozrzedza krew – niewskazana przy przyjmowaniu leków rozrzedzających krew).

Zapalenia zatok ustąpią w momencie, kiedy wyeliminujemy przyczyny ich powstawania i tym samym pozwolimy, aby tkanki same się zregenerowały i przestały produkować uciążliwy zalegający śluz. Przyczyny mogą się na siebie nakładać, ale poszerzona diagnostyka i leczenie, w szczególności stomatologiczne, może pomóc Ci uwolnić się od zatkanego nosa. Możliwe będzie znowu swobodne oddychanie i codzienne przyjemności.