Zioła na ból gardła

Zwykle jest jednym z pierwszych objawów infekcji górnych dróg oddechowych. Na szczęście istnieje wiele prostych i skutecznych sposobów radzenia sobie z bólem gardła, a jednym z popularniejszych jest stosowanie środków na bazie wyciągów roślinnych. Setki lat doświadczenia medycyny naturalnej wyraźnie pokazało, że zioła na gardło wykazują działanie przeciwzapalne, odkażające i nawilżające, a co zatem idzie, nie tylko uśmierzają ból, ale też pozwalają szybciej się go pozbyć.

Przyczyną bólu gardła w 90% przypadków jest infekcja wirusowa, rzadziej bakteryjna czy grzybicza, ale może być on również objawem towarzyszącym poważniejszym schorzeniom takim jak mononukleoza, szkarlatyna, odra, ospa wietrzna, choroby metaboliczne, problemy z nerkami, próchnica zębów, zapalenie dziąseł, a nawet zmiany nowotworowe.

Dlatego nie należy go lekceważyć, szczególnie jeśli dolegliwości mają charakter przewlekły lub nawracający, w takich przypadkach należy skonsultować się z lekarzem. Gdy płuczesz gardło, usuwasz część drobnoustrojów z błony śluzowej i w ten sposób przyspieszasz pokonanie infekcji. A jeśli do płukania używasz naparu z ziół, mających właściwości odkażające, zabieg jest jeszcze skuteczniejszy. Ponadto nawilżasz śluzówkę, a wtedy ból gardła i pieczenie łagodnieją. Zioła o działaniu rozkurczającym i przeciwzapalnym można wykorzystać również do nacierania szyi (przede wszystkim pod żuchwą) albo robienia ciepłych okładów. Ciepło łagodzi ból, poprawia ukrwienie tkanek, ułatwia wnikanie substancji kojących i leczniczych.

Zioła na zapalenie gardła, któremu towarzyszy ból, podrażnienie i obrzęk stanowią liczną grupę i powszechnie wykorzystywane są w produkcji preparatów leczniczych dostępnych w aptekach. Podzielić je można na kilka grup, np. ze względu na obecność związków aktywnych, które wykazują różne mechanizmy działania. Jakie zioła na ból gardła będą zatem pomocne?

Rośliny, które działają odkażająco, zwykle są bogate w olejki eteryczne. Te o działaniu antyseptycznym to m.in. ziele tymianku, liść szałwii, liść eukaliptusa czy liść mięty pieprzowej. Zawarte w nich olejki wykazują właściwości przeciwdrobnoustrojowe względem wielu bakterii patogennych, odpowiedzialnych za stany zapalne górnych dróg oddechowych. Co istotne, udowodniono również, że dotyczy to także tych antybiotykoopornych. Napary do płukania gardła sporządzone z tych ziół łagodzą ból i podrażnienie.

Osobną kategorię stanowią czyste olejki eteryczne, które również z powodzeniem są wykorzystywane w leczeniu zakażeń i nieżytów gardła np. w formie inhalacji. Poza tym często stanowią składnik tabletek do ssania na ból gardła jak np. olejek goździkowy, olejek tymiankowy, olejek eukaliptusowy, olejek z drzewa herbacianego lub olejek miętowy. Składnikami olejków o najsilniejszych właściwościach antyseptycznych są m.in. tymol obecny w olejku tymiankowym, eugenol stanowiący składnik olejku goździkowego oraz mentol pozyskiwany z olejku miętowego.

Wśród ziół na bolące gardło szczególne miejsce zajmuje oregano, a zwłaszcza pozyskiwany z niego olejek, który zaleca się zażywać w niewielkiej ilości po dodaniu zaledwie kilku jego kropel do wody. Olejek oregano wykazuje silne działanie antyseptyczne. Zwalcza bakterie oraz grzyby z rodzaju Candida.

Omawiając zioła, które z powodzeniem możemy stosować na stany zapalne gardła, należy oczywiście wspomnieć o rumianku, który od wieków wykorzystywany jest w lecznictwie na całym świecie. Wykazuje silną aktywność przeciwzapalną, stąd rumianek to jeden z najpopularniejszych naturalnych leków na ból gardła. Sporządzać można z niego napary do picia lub płukania. Poza tym zawarte w rumianku składniki aktywne hamują uwalnianie histaminy i działają antyalergicznie.

Kolejnym ważnym ziołem o działaniu przeciwzapalnym, z którego przyrządza się napary do płukania gardła, jest nieco mniej znany krwawnik pospolity. Podobnie jak rumianek zalicza się on do roślin olejkowych i stosowany jest głównie zewnętrznie w stanach zapalnych błon śluzowych, w tym jamy ustnej i gardła. Zarówno rumianek, jak i ziele krwawnika stanowią częsty i bardzo skuteczny składnik ziołowych mieszanek do płukania gardła, które dostępne są w aptekach i sklepach zielarskich.

Oddzielną kategorią są zioła na ból gardła i kaszel oraz krtań, które stanowią rośliny o działaniu nawilżającym. Wymienić tu należy m.in. prawoślaz lekarski, porost islandzki, podbiał pospolity, babkę lancetowatą, a także malwę czarną czy dziewannę wielkokwiatową. Pozyskiwane z nich surowce są bogate w związki śluzowe, które działają powlekająco, przeciwzapalnie i łagodząco na błony jamy ustnej i gardła. Dlatego też wyżej wymienione rośliny to najczęściej stosowane zioła na suche gardło i podrażnienia krtani. Po preparaty zawierające surowce śluzowe zaleca się także sięgać przy chrypce i suchym kaszlu, który wywołuje podrażnienie. Środki zawierające zioła na suche i podrażnione gardło najczęściej mają formę tabletek do ssania lub syropów. Niektóre z nich, jak np. syrop z porostu islandzkiego mogą być bezpiecznie podawane nawet dzieciom już po 1. roku życia.

Bywa, że zapalenie gardła czasem przybiera charakter przewlekły. W takich przypadkach zawsze należy zasięgnąć porady lekarza i poszukać przyczyny takiego stanu rzeczy. Często jest to efekt długotrwałego kontaktu z alergenem. W takich sytuacjach niezwykle przydatne okazują się zioła o działaniu przeciwalergicznym, jak np. rumianek pospolity, olej z czarnuszki lub olej z wiesiołka. Skuteczne będzie także stosowanie ziołowych mieszanek do płukania gardła o działaniu przeciwzapalnym i antyseptycznym. Pozwoli to na skuteczne pozbycie się alergenów z górnych dróg oddechowych. Najskuteczniejsze do płukania gardła będą często spotykane w domowych apteczkach zioła takie jak np. liść szałwii, kora dębu, liść majeranku, mięty lub po prostu rumianek.

Po zioła bogate w śluzy należy sięgnąć również w przypadku, gdy długotrwałemu zapaleniu gardła towarzyszy suchy kaszel. Niezwykle pomocne może się okazać również picie ziół takich jak wyciągi z rumianku, lipy, malin i czarnego bzu, których doskonałym uzupełnieniem będzie dodatek miodu i imbiru. Takie herbatki są nieocenioną skarbnicą witamin, minerałów oraz składników aktywnych o działaniu immunostymulującym.

Do głównych składników leczniczych, które zawiera szałwia, należą olejki eteryczne, taniny, fl awonoidy, a także garbniki, związki żywicowe, witaminy (A, C, z grupy B) i minerały (magnez, potas, sód, cynk, żelazo, wapń). W łagodzeniu dolegliwości bólowych gardła najczęściej stosuje się napar z liści szałwii w formie płukanki – łyżkę suszu lub torebkę ekspresową zalewamy ok. 150 ml wrzątku i parzymy pod przykryciem przez 10-15 minut, po ostudzeniu płuczemy gardło 3-5 razy dziennie. Taki napar wykazuje działanie przeciwzapalne, bakteriobójcze i przeciwgrzybicze w stanach zapalnych błon śluzowych jamy ustnej, gardła, krtani, migdałków i dziąseł.

Dzięki wysokiej zawartości olejków eterycznych, garbników, fl awonoidów i saponin, wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i osłaniające na błony śluzowe. Płukanka z tymianku łagodzi dolegliwości bólowe gardła, nawilża i działa osłaniająco na śluzówki. Aby ją przygotować, wystarczy łyżkę ziela zalać 150-200 ml wrzątku i parzyć pod przykryciem przez 10-15 minut. Otrzymany napar należy lekko przestudzić, wymieszać z łyżką oliwy z oliwek i płukać gardło 2-3 razy dziennie. Z tymianku można przygotować także domowy olejek do nacierania, który wspomaga leczenie gardła. W tym celu w moździerzu należy rozetrzeć 2-3 łyżki tymianku z 100-150 ml oliwy z oliwek. Podgrzać w kąpieli wodnej przez 15 minut, a następnie przecedzić przez gazę do słoiczka lub butelki. Otrzymanym olejkiem nacieramy szyję i okręcamy ją szalikiem, można również nacierać klatkę piersiową.

Dzięki wysokiej zawartości olejków eterycznych, fl awonoidów, fenolokwasów, fi tosteroli, garbników, związków kumarynowych i śluzowych, a także choliny wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, rozkurczające na mięśnie gładkie, a także przyspieszające gojenie się ran. Bardzo skutecznie radzi sobie z wszelkimi infekcjami jamy ustnej i gardła, w tym także z zakażeniami grzybiczymi oraz zapaleniem dziąseł. W tym celu łyżkę ok. 1,5 g rumianku lub torebkę ekspresową zalewamy 150-200 ml wrzątku i parzymy pod przykryciem przez ok. 10 minut. Po przecedzeniu i przestudzeniu płuczemy gardło 3-4 razy.

W stanach zapalnych gardła wykorzystujemy właściwości ściągające, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe naparu z kory dębu, a działanie to zawdzięczamy przede wszystkim wysokiej zawartości garbników i polifenoli. W celu przygotowania płukanki 2 łyżki stołowe, czyli ok. 5 g. kory zalewamy 150-200 ml chłodnej wody, doprowadzamy do wrzenia i gotujemy pod przykryciem przez ok. 5 minut. Po przestudzeniu i przecedzeniu płuczemy jamę ustną i gardło 3-5 razy dziennie.

O gardło z powodzeniem można zadbać naturalnie. Zioła są doskonałym remedium na podrażnienie, suchość i stany zapalne gardła, a także towarzyszące temu chrypkę oraz ból. Warto więc sięgać po skuteczne rozwiązania bez niepotrzebnego obciążania organizmu.