Chińska mapa języka

Już podczas panowania Dynastii Han (206 r.p.n.e-220 r.) największy wkład do diagnozy z języka miał Zhang Zhong-Jing, który powiązał zmiany ciała języka i kolor nalotu z obrazem patologii, natomiast w czasach Dyna- stii Yuan (1279-1368 r.) diagnoza z ję- zyka zaistniała jako oddzielna specjal- ność studiów medycznych.

Wygląd języka jest pomocny przy oce- nie dynamiki poprawy lub pogorsze- nia się stanu pacjenta.

Wymaga prawidłowego oświetlenia, a także poinformowania osoby, aby nie czyściła języka przed badaniem. Najlepiej język badać rano po wsta- niu w świetle dziennym jeszcze przed umyciem zębów. Należy poprosić pa- cjenta o wysunięcie języka tak daleko, jak jest to możliwe, bez używania siły. Pacjent proszony jest o wysunięcie ję- zyka tylko na krótki czas około 15 - 20 sekund. Zbyt długie wyciągnięcie ję- zyka powoduje jego napięcie i zaczer- wienienie. Leki mają wpływ na wy- gląd języka, np. antybiotyki powodują złuszczenie się nalotu, mają tenden- cję do uszkadzania yin żołądka. Kurty- ko steroidy doustne zaś powodują, że język staje się czerwony i obrzęknięty po około dwóch miesiącach zażywa- nia leków.

Obrazuje zależność pomiędzy okre- ślonymi częściami języka a organa- mi wewnętrznymi. Jednym z najczęst- szych systemów jest omawiana poniż- sza grafika (rys. 1). Medycyna chińska dzielijęzyknapięć stref: koniuszek ję- zyka odpowiada Sercu(HT), obszar po- między koniuszkiem a środkiem od- powiada Płucom(LU), środek Żołądko- wi(ST) i Śledzionie(SP), boki: lewy wą- trobie(LIV), prawy Pęcherzykowi Żół- ciowemu(GB), a korzeń Nerkom(KID), J.Grubemu(LI), J.Cienkiemu(SI), Pę- cherzowi Moczowemu(BL). Występu- jące w tych strefach niepokojące ob- jawy mogą wskazywać na stan choro- bowy. Np. czerwony koniuszek języka oznacza obecność gorąca w sercu tzw. Ogień Serca. Zwykle towarzyszy temu przewlekły stan emocjonalny, z obja- wami niepokoju, bezsenności czy na- wet depresji. Zaczerwienienie na środ- ku wskazuje najczęściej na Ogień Żo- łądka.

[]

Język to silny i czuły mięsień umoż- liwiający mówienie, przełykanie. Gdy jest różowy, sprężysty i wilgotny, świadczy o dobrym zdrowiu. Prawi- dłowy język powinien być bladoczer- wony, wyglądający jak kawałek świe- żego mięsa i lekko wilgotny oraz po- siadać cienki, jasny zakorzeniony na- lot. W medycynie chińskiej język wy- rasta z serca, co oznacza, że odzwier- ciedla się na nim stan Qi Serca i Krwi. Normalny świeży bladoczerwony ko- lor języka wskazuje, że otrzymuje on właściwą ilość Krwi Serca. Kolor ję- zyka jest bledszy, gdy płyny te nie docierają do języka. Żołądek ma naj- większy wpływ na język. W procesie trawienia żołądek wytwarza niewiel- ką ilość nieczystych odpadków, które docierają do języka i formułują cien- ki jasny nalot.

Dotyczy samego języka pod jakimkol- wiek nalotem. Jeśli nalot jest ekstre- malnie gruby na całej powierzchni ję- zyka, należy badać jego spodnią stro- nę. Kolor odzwierciedla stan narzą- dów Yin, Krwi i Qi odżywczej. Jeśli ję- zyk jest bardzo czerwony, jest to stan intensywnego gorąca w jednym lub kilku narządach. Blady i wilgotny - niedobór Yang, blady i suchy - niedo- bór Krwi, delikatnie blady - niedobór Qi. Fioletowy (purpurowy) wskazu- je na zastój Krwi. Czerwonopurpuro- wy - gorąco wysuszające i zagęszczają- ce krew. Niebieskopurpurowy - zimno zamrażające ruch.

Prawidłowy nalot jest nieco grub- szy na korzeniu. Zakorzenienie nalo- tu wskazuje, że nalot rośnie jak tra- wa, nie da się go zdrapać. Żołądekjest odpowiedzialny za produkcję nor- malnego nalotu i przesyłanie płynów do języka. Im grubszy nalot, tym sil- niejszy czynnik patogenny. W przy- padku wtargnięcia Zimna ciało języ- ka będzie blade, a nalot biały i w ca- łości mokry. Niedoborowe zimno ce- chuje blade ciało języka, a nalot jest cienki. Zimno nadmiarowe charakte- ryzuje się obecnością grubszego, bia- łego, wilgotnego nalotu. W stanach nadmiernego gorąca nalot będzie żół- ty, podczas gdy w stanach niedoboro- wego gorąca w ogóle nie będzie nalo- tu. W obu przypadkach język będzie suchy.

Obejmuje sam kształt, cechy na po- wierzchni, konsystencję, oraz ruchy mimowolne języka jak np. drżenie, czy zbaczanie. Obserwujemy czy ję- zyk jest cienki, czy obrzęknięty, długi czy krótki.

• Obrzęknięty - świadczy o wilgo- ci lub śluzie. Wysoko umiejscowio- ny obrzęk po jednej stronie języka wskazuje na niedobór lub stagna- cję Qi w tej części ciała. Obrzęk- nięte brzegi z odciskami zębów - niedobór Qi Śledziony, obrzęk- nięte napięte boki - Ogień Wątro- by, obrzęknięty koniuszek języ- ka - płonący Ogień Serca lub Nie- dobór Qi Serca, obrzęk połowy po- wierzchni - niedobór Qi Płuc.
• Cienki język-jeśli do tego jest bla- dy, świadczy to o niedoborze Krwi, a jeśli czerwony i bez nalotu - o niedoborze Yin.
• Język krótki to taki, którego nie można całkowicie wysunąć z ust. Może być z powodu wewnętrzne- go zimna, które usztywniło ścię- gna lub z powodu gorąca, które wy- czerpało płyny ciała.
• Długi język wskazuje gorąco, bę- dzie więc również czerwony. Za- zwyczaj kojarzy się on z ogniem w sercu, niedoborem Yin bezsen- nością i niepokojem.

Jest oznaką wyczerpania pły- nów ciała (JinYe), yin i krwi. Głębokie pęknięcia świadczą o za- awansowaniu choroby. Bruzdy na bla- dym języku - niedobór Krwi, na ciem- noczerwonym - niedobór JinYe, po- przeczne pęknięcia - niedobór Yin, poprzeczne pęknięcia na brzegu języ- ka - niedobór Qi Śledziony, nieregu- larne pęknięcia - niedobór Yin Żołąd- ka, pionowe pęknięcia na środku z na- lotem - niedobór Qi Żołądka, pionowe pęknięcia na środku bez nalotu - nie- dobór Yin Żołądka, pionowe pęknię- cia na środku z lepkim, szorstkim, żół- tym nalotem - Śluz i Ogień Żołądka, pęknięcia z poprzecznymi bruzdami - niedobór Yin Nerek, długa, pionowa bruzda biegnąca do koniuszka języka - słabość Serca, Ogień Serca, Niedobór Yin Serca i Nerek, bruzdy poprzeczne za koniuszkiem - niedobór Yin Płuc. Owrzodzenia mogą świadczyć o obec- ności gorąca lub gorącej wilgoci w da- nym narządzie, np. czerwone i bole- sne wskazują na ogień serca.

Jest oznaką niedoboru Qi śledziony lub wtargnięcia wiatru.

Język zbaczający w jedną stronę wska- zuje wiatr, który wniknął, powodując drętwienie. Może nawet zwiastować udar. U młodych osób jest objawem niedoboru w sercu.

• Stan zewnętrzny to wtargnięcie czynnika patogennego np. gorą- ca, zimna, suchości lub wiatru do zewnętrznych warstw: skóry, mię- śni, ścięgien.
• Stan wewnętrzny charakteryzuje się obecnością czynnika patogen- nego wewnątrz ciała jak w narzą- dach, kanałach. W tym przypadku objawy są przewlekłe i cięższe do wyprowadzenia.
• Stan pół zewnętrzny i pół we- wnętrzny cechują się naprzemien- nymi dreszczami, gorączką, gorz- kim smakiem w ustach, bólem podźebrowym.
• Stan niedoboru cechuje niedosta- tek energii ciała. W niedoborze Qi język może być wiotki
• Niedobór Qi śledziony - obecne będą odciski zębów, język obrzęk- nięty, najczęściej blady.
• Niedobór Qi żołądka - zawiera cieńszy nalot na środku języka, jak i nalot bez korzenia.
• Niedobór Qi serca - ciało języ- ka będzie blade, ponieważ Qi ser- ce nie jest w stanie unieść krwi do języka. W poważniejszym sta- nie koniuszek języka będzie lekko obrzęknięty.
• Niedobór Yang to efekt pogłębio- nego niedoboru Qi. Np. niedobór Yang śledziony często jest spowo- dowany nadmiernym spożywa- niem zimnego, surowego poży- wienia. Język będzie blady, lekko obrzęknięty, wilgotny, a z innych objawów mogą pojawić się luźne stolce.
• Niedobór Yin - język może być czerwony i bez nalotu lub będzie to nalot bez korzenia. Niedobór Yin zakłada zmniejszenie się esencji życiowej, czyli substancji odżyw- czej ciała. Powstaje zwykle po dłu- gim okresie spowodowanym niere- gularnym odżywianiem, przepra- cowaniem lub jako wynik wypa- lenia płynów poprzez zewnętrzne gorąco.
• Niedobór krwi - ciało języka bę- dzie blade i lekko suche. W przy- padku niedoboru krwi wątro- by mogą pojawić się bledsze boki niż pozostała część języka. Przy niedoborze krwi śledziony ję- zyk będzie blady i suchy, gdy towa- rzyszy mu niedobór krwi serca ję- zyk będzie jeszcze bledszy. Pacjent będzie miał też zawroty głowy, drętwienia, bladą twarz, kruche paznokcie, a u kobiet mogą wystę- pować skąpe miesiączki. Pozosta- łe zasady można poznać, zagłębia- jąc naukę Tradycyjnej Medycyny Chińskiej.

Znajomość mapy języka jest pomoc- nym narzędziem diagnostycznym. W połączeniu z pozostałymi technika- mi jak badanie z pulsu czy ocena wi- zualna jest podstawą dobrej diagno- zy w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej i stanowi klucz do przeprowadzenia skutecznej terapii.